eens tot de vaste collectie. Van het Oude- en Nieu
we Gasthuis heeft dit museum nog een olie- en
azijnstel, suikerstrooier en mosterdpot in bruik
leen, welke alle drie zijn vervaardigd in 1784 of
1785 en uitgevoerd in Lodewijk de XVI-stijl. Voor
het Oude- en Nieuwe Gasthuis maakte hij enke
le jaren later, in 1790, ook nog twee visscheppen
in Lodewijk de XV-stijl. Het Rijksmuseum in Am
sterdam bezit een inktkoker (1773) met gezaagd
rankenornament en deksel van parelmoer waar
op de geboorte van Christus is afgebeeld, het
binnenwerk bestaat uit drie bussen met deksel.
Ook particuliere en institutionele collecties
bezitten voorwerpen van Wolters. Zo bezit de
protestantse gemeente Doetinchem nog een
Tazza (avondmaalschotel) uit 1772 en een avond-
maalbeker uit het jaar erop. Naast vorken, lepels
en messen met pistoolheft is er een broodmand
van zijn hand in particulier bezit. Het vermel
den waard is verder nog een gigantische wijn
koeler uit 1780. Deze in Lodewijk XV-stijl vervaar
digde koeler weegt meer dan 2700 gram en is
daarmee het grootste voorwerp dat we van hem
kennen.
Keuren
De archieven van de keurkamer (1808-1811) zijn
bewaard gebleven.10 Daarom weten we dat Wol
ters, in het vierjarig bestaan van de keurkamer,
366 voorwerpen heeft laten keuren. In deze tel
ling is ‘een paar gespen’ als één gerekend. Zou
den we dit nog opsplitsen, dan laat hij 551 voor
werpen keuren. Van al deze voorwerpen weten
we van slechts één de verblijfplaats, van de an
dere weten we niet of ze nog bestaan, of waar ze
zijn.
Wat opvalt aan het werk dat Wolters laat keu
ren, is dat het veelal klein werk is. Nagenoeg de
helft bestaat uit diverse soorten gespen: broek
gespen, hoedengespen, kindergespen, leiband-
gespen en dergelijke. Verder zien we veel tafelge
rei. De grote stukken, die we vandaag de dag in
de musea kunnen bewonderen, zien we in deze
periode niet voorbijkomen.
Een verklaring voor het feit, dat we geen gro
te stukken in de archieven van de keurkamer
meer zien, kan liggen aan het feit dat Wolters in
middels een man op leeftijd is. Als de Zutphen-
Meesterteken, stadskeur en
jaarletters
Tegenwoordig worden alle gouden en zilveren
voorwerpen volgens een landelijk systeem ge
keurd. Gekeurde voorwerpen worden voorzien
van stempels met een jaarletter, gehaltekeur,
verantwoordelijkheidsteken (ook wel het mees
terteken genoemd) en het stempel van de keur-
kamer. In de tijd van Wolters wordt dit lokaal
geregeld door de gildes. In Zutphen gebeurt dit
eerst aan de hand van de zogenaamde Gildebrief
uit 1538 die spreekt over het ‘goudsmeden-, za
delmakers- en tingietersgilde’. Het goud- en zil-
versmedengilde wordt in 1631 een zelfstandig
gilde wanneer de stad Zutphen een nieuwe gil-
debrief schrijft. In deze brief staat vermeld dat
van elk voorwerp een stadskeur en een meester
teken vermeld moet worden. Tevens staat er een
jaarletter op, die het (gilde-) jaar en keurmeester
aangeeft.11
se keurkamer aan het einde van 1811 wordt geslo
ten heeft Wolters de respectabele leeftijd van 70
jaar bereikt.
Zilveren tabaks
pot uit 1776 met
blad- en rocaille-
ornament op de
pootjes en langs
de onderrand.
Het deksel is op
dezelfde wijze
gedecoreerd en
wordt bekroond
door een blad-
knop.
ZUTPHEN 43
2022 2
