meest jonge - mensen hielden een protestop
tocht door Zutphen. Deze walk for freedom was
een protest tegen allerlei vormen van moderne
slavernij, van prostitutie tot arbeidsuitbuiting.
Er liep ook een Zutphense wethouder mee in
de stoet. Tegenwoordig vinden we zo'n bewus
te, maatschappijkritische houding positief,
bijna vanzelfsprekend. De vraag dringt zich op
of de protesterende deelnemers zich allemaal
wel bewust waren van ons eigen slavernijver
leden?
Slavenhandel en slavenarbeid waren ooit be
langrijke pijlers van de Nederlandse economie.
Maar de lelijke praktijk was ver weg, aan de an
dere kant van de wereld, in onze koloniën, on-
zichtbaar voor wie het niet wilde zien. Niet voor
niets was Nederland allerminst koploper bij het
afschaffen van de slavernij. Zutphen heeft - net
als de rest van ons land - een slavernijverleden.
Viel Zutphen uit de toon bij andere Nederlandse
steden? Vermoedelijk niet. Maar dat is geen re
den om ons slavernijverleden te negeren. De
twee toevallige vondsten uit het familiearchief
Brunings laten twee heel dunne straaltjes licht
vallen op een te lang in het duister gebleven as
pect van ons verleden. Wat ligt er nog meer te
wachten op ontdekking? B
Met dank aan Etienne van den Hombergh en
Mirjam van Velzen-Barendsen van het Regionaal
Archief Zutphen voor hun waardevolle adviezen.
Noten
1. Zie bijvoorbeeld de fondsenlijst van de Walburg
Pers (www.walburgpers.nl).
2. www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/zoekhul-
pen/slavernijverleden
3. www.rijksmuseum.nl/nl/zien-en-doen/tentoon-
stellingen/slavernij
4. Zie bijv. www.mijngelderland.nl/inhoud/specials/
sporen-van-slavernijverleden; www.tinyurl.com/
ErfgoedGldSlavernijverleden
5. www.lokaalgelderland.nl/artikel/10734/
brummen-en-zutphen-doen-geen-onder-
zoek-doen-naar-slavernijverleden
6. R.W. Tadama, Geschiedenis der stad Zutphen (1856;
reprint 1976); W.Th.M. Frijhoff et al. (red.), Geschie
denis van Zutphen (1989).
7. De vergeten eeuw. Zutphen 1800-1900, leporello
uitgegeven voorjaar 2021 door David Evekink
Stichting, Historische Vereniging Zutphen en
Erfgoed Centrum Zutphen.
8. NL-ZuRAZ, 0144 Collectie Kleine Aanwinsten, inv.
nrs. 355-367.
9. W.C. Staring, 'Uit het leven van een Oud-soldaat',
in Militaire Spectator 1908 (geraadpl. via internet
april 2021).
10. Surinaamsche Courant 22 februari 1825 (www.
delpher.nl).
11. NL-ZuRAZ, archiefnr. 0144 (Collectie Kleine Aan
winsten), inv.nr.356.
12. Wikipedia (april 2021).
13. Nieuwe Surinaamsche Courant 14 augustus 1841
(www.delpher.nl).
14. Zie bijv. Henk den Heijer, Goud, ivoor en slaven.
72 Zutphen
Scheepvaart en handel van de Tweede Westindische
Compagnie op Afrika 1674-1740. Zutphen 1997.
15. Reggie Baay, Daar werd wat gruwelijks verricht.
Slavernij in Nederlands-Indië (2021).
16. NL-ZuRAZ, 0144 Collectie Kleine Aanwinsten, inv.
nr.359.
17. www.alleamsterdamseakten.nl/artikel/858/vrij-
heid-per-testament/
18. NL-ZuRAZ, 0001, inv.nr. 113, 114 (Repertorium
Mem.& Res. 1701-1740 resp.1741-1780).
19. Idem, ibid., inv.nr. 29 (Mem. Resol. Boek 1714
1717; resol. 31 aug. en 14 sept. 1717).
20. Idem, 0407 Oude en Nieuwe Gasthuis, inv.nr. 740.
21. https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/
index/nt00341?searchTerm=zutphen
22. https://mijngelderland.nl/inhoud/specials/spo-
ren-van-slavernijverleden/maurits-ver-huell
23. O.a. in de archieven 0060 (fam. Wildrik), 0210
(fam. Colebrander Sytzema), 0214 (fam. Willinck)
en 0416 (fam. Van Dijk van 't Velde) bevinden zich
stukken die wellicht in dit opzicht interessant
zijn.
24. Voor een toegankelijk artikel over het cultuur
stelsel zie bijv. Reggie Baay, 'Dwang, geweld en
bedrog. Het cultuurstelsel van Johannes van den
Bosch', in Historisch Nieuwsblad 2019-3.
25. Schets van het Nederlandsch Staatsbestuur en dat
der Overzeesche Bezittingen, 's-Gravenhage 1883 (5e
druk).
26. NL-ZuRAZ, 0390 archief Lenting, inv.nrs. 200, 210,
241.
27. Idem, ibid., inv.nrs. 7, 71.
2021 3
