In ons land is al langere tijd een maatschappelijke discussie gaande over hoe om te gaan
met ons slavernijverleden. Sommigen eisen excuses of schadevergoeding voor het leed hun
voorouders aangedaan. Anderen vinden dat onzin en menen dat erkenning van de fouten
uit het verleden voldoende is. Gevolg van die discussie is dat de belangstelling voor die
zwarte bladzijden uit onze geschiedenis toeneemt.
et aantal publicaties in
boeken, tijdschriften en
kranten groeit gestaag.1 In
talkshows en documentai
res op TV komt het onder
werp met enige regelmaat
voorbij. Op internet zijn steeds meer sites te vin
den die informatie bieden over Nederlandse sla
venhalers en slavenhouders. Vaak zijn dit parti
culiere initiatieven, maar ook de overheid laat
zich niet onbetuigd. In het voorjaar van 2021
startte het Nationaal Archief een themapagina,
waar onder meer 1,9 miljoen gedigitaliseerde ar
chiefstukken over ons slavernijverleden te raad
plegen zijn.2 En op 18 mei 2021 opende koning
Willem Alexander een grote overzichtstentoon
stelling in het Rijksmuseum Amsterdam waar
de bezoeker geconfronteerd wordt met 250 jaar
Nederlandse betrokkenheid bij slavenhandel en
slavernij.3 In dit artikel wordt geen partij geko
zen in de maatschappelijke discussie. Wel wordt
de vraag opgeworpen wat er eigenlijk te zeggen
valt over het Zutphense slavernijverleden.
Ook in onze eigen provincie zijn er initia
tieven om de betrokkenheid bij slavenhandel
en slavenarbeid te onderzoeken.4 De gemeente
Zutphen heeft desgevraagd bij monde van een
persvoorlichter laten weten daar niet in mee te
gaan.5 Er zijn geen aanwijzingen dat de betrok
kenheid van Zutphen bij de slavenhandel groot
was. Dat was zo ongeveer de argumentatie.
Het is waar dat de 'standaard' geschiede
nissen van Zutphen6 er niets over vermelden.
En ook de leporello met de Zutphense 'canon'
Rob Kammelar
van de 19e eeuw7 noemt wel de afschaffing van
de slavernij in Indië (1860) en Suriname en de
Antillen (1863), maar zegt niets over eventuele
Zutphense betrokkenheid.
De kwestie begon voor mij - als vrijwilliger
van het RAZ - pas goed te leven, toen ik het net
verworven bundeltje papieren van de familie
Brunings, die begin 19e eeuw in Zutphen neer
streek, ordende en beschreef.8 Enkele documen
ten die ik daarbij aantrof raken direct aan het
slavernijverleden.
Santje en Cornelia
Peter Frederik Christiaan Brunings (*1778) was
na een stormachtige militaire loopbaan vertrok-
Zutphen 67
Vrijheid per testament
(*1944) is redacteur
van Zutphen en
daarnaast vrijwilliger
bij het Regionaal
Archief Zutphen.
Bij het ordenen en
beschrijven van
nog niet of slecht
ontsloten archieven
treft hij zo nu en
dan verrassende
documenten aan.
Heden van het
slavernijverleden,
impressie van de
huidige maat
schappelijke dis
cussie. Tekening
door Brian Elstak.
2021 3
