ten is vastgelegd in brieven die op 29 en 30 mei
naar het hof werden gezonden. Ook werden de
eerste Spaanse vaandels die zich dat jaar voor de
poorten van Zutphen lieten zien niet binnenge
laten, waarna er schoten werden uitgewisseld.15
Echt tekenend is het feit dat er na de Staatse in
name van Zutphen op 10 juni 1572 een abrupt
einde komt aan een anders redelijk consisten
te stroom aan aktes. Dat moet wel de invloed
zijn van de twee opeenvolgende belegeringen
uit dit jaar. In de eerste vijf maanden van dit
jaar worden er nog 31 aktes opgetekend (alleen
in de maand mei zelf nog acht). Daarbij laat de
grafiek (figuur 2) zien dat voor de periode tussen
juni 1572 en juli 1573 is er zelfs geen enkele akte
opgenomen in het archief! Een sterke indicatie
dat de huizenmarkt, of in ieder geval de stedelij
ke administratie ervan, volledig op zijn gat lag.
Nadat in 1573 de stroom aan aktes wat traag op
gang komt - in heel 1573 worden slechts dertien
aktes opgetekend - is er een veerkrachtig herstel
op te merken. Gedurende de jaren 1575-1577 kan
men zelfs weer spreken van een 'normaal' peil.
Tot en met 1583 worden er jaarlijks weer zo'n 40
aktes opgesteld.
Volgens Frijhoff was het eerste Spaanse beleg
en de daarop volgende bezetting dan ook niet de
nekslag die omschrijvingen als 'Het Bloedbad
van Zutphen' suggereren. Naar zijn mening was
het de tweede Spaanse bezetting die de stad
blijvende schade zou hebben toegedaan. Deze
stelling wordt niet verder onderbouwd aan
gezien: 'systematisch onderzoek naar de ver
woesting van de stad nog node wordt gemist.'16
Wat laten de cijfers dan zien? Met de terugkeer
van de Spanjaarden stort het herstel meteen
weer in. Tussen 1583 en 1591 blijft het peil on
karakteristiek laag, met slechts een enkele 'op
leving' in 1587 (zie Figuur 1). Als de hiaten in het
archief buiten beschouwing worden gelaten is
er geen enkele vergelijkbare situatie te vinden,
een klaar teken dat de economische situatie in
de stad een ongehoord dieptepunt had bereikt.
'Duisent gheruineerde en verlaten huysen' mag
dan overtrokken zijn, de gevolgen van deze ma
laise zullen zeker in het straatbeeld te zien zijn
geweest.
Mechtelt van der Vhene
In een zeldzaam geval zijn er samenhangen
de gegevens te vinden in het Historisch Kadas
ter. Zo wordt er melding gemaakt van een ge
ruïneerd huis17 en krijgslieden die vastgoed
kopen.18 Bij één van deze verkoopaktes wordt de
motivatie achter een eerdere verkoop vermeld:
'(Verkocht wordt het) huis en hof, dat Johan van Golt-
stein op haar aanraden 19 januari 1591 aan Rogier
de Mantua had verkocht, om te voorkomen dat het
als leegstaand zou worden afgebroken, met recht
om het terug te kopen wanneer de stad weer aan de
Staatsen zou komen.'
'Haar' refereert in dit geval naar de verkoop
ster. De dame in kwestie bleek getrouwd te zijn
44 Zutphen
Aantal aktes per maand (Jan 1570 - Dec 1575)
12-,
10-
Figuur 2. Hiaat in aantallen aktes per maand, periode 1570-1576.
Aantal aktes per jaar (1590-1650)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
1590
1600
1610
1620
1630
1640
1650
Figuur 3. Aktes per jaar, periode 1591-1650.
2021 2
