Maurits uit 1614. Historisch Kadaster
Om deze vraag te kunnen beantwoorden is on
derzoek gedaan in het Historisch Kadaster.
Het Historisch Kadaster12 bestaat uit meer dan
30.000 uittreksels afkomstig uit gedateerde ak
tes, met name verkoop- en hypotheekadminis
tratie, maar ook erfenissen, bezichtigingen etc.
Zowel de originele aktes als de uittreksels zijn
in beheer van het Regionaal Archief Zutphen,
de originele aktes in het Oud Rechterlijk Archief
(ORA), de uittreksels in de Collectie Historisch
Kadaster Zutphen (1440-1832). Met uitzondering
van een beperkt aantal jaren (1461-1463 en 1482
1491) is de collectie compleet.13 Deze uittreksels
zijn in veruit de meeste gevallen voorzien van
een datering. Bijzonderheden opgenomen in de
aktes staan ook regelmatig in de uittreksels ver
meld. Deze uittreksels zijn nog voor de millenni
umwisseling opgesteld door vrijwilligers onder
aansturing van de medewerkers van het RAZ.
Waar verder in dit artikel wordt verwezen naar
aktes, is gebruik gemaakt van deze uittreksels.
Deze aktes zijn gebruikt om een reconstruc
tie te maken van de vastgoedmarkt in Zutphen.
Verstandig is het wel, om bij deze reconstruc
tie de volgende kanttekening te plaatsen. Het
zal ongetwijfeld het doel zijn geweest van het
administratief apparaat om de beschreven za
ken accuraat vast te leggen, helaas is deze aan
name niet zomaar te controleren. Daarnaast
valt eveneens niet te controleren of alle vast
goedtransacties, erfenissen etc. gemeld werden
bij de stedelijke administratie. In de conclusie
van dit artikel zal er een beeld geschetst worden
van de Zutphense huizenmarkt gedurende de
beschreven periode. Maar dit beeld is er dus een
gezien door de lens van een imperfecte stedelij
ke administratie.
Een individuele akte geeft maar een beperkt
beeld van de situatie gedurende de onderzochte
periode. Toch is het, omdat de aktes gedateerd
zijn, mogelijk te onderzoeken of er patronen te
zien zijn in de vastgoedactiviteit. Zo kan bij
voorbeeld gekeken worden hoe het aantal aktes
dat is opgetekend in het jaar 1572 zich verhoudt
tot het jaar daarvoor, en of de jaren zeventig
een typisch decennium vormt voor de zestien
de eeuw. Als de stad in 1591 daadwerkelijk ont
volkt en verwoest was is het een logische ge
dachte om aan te nemen dat er minder (of zelfs
helemaal niets!) te administreren was qua vast
goed ten opzichte van de jaren voorafgaand aan
de oorlog. Maar wordt dit ondersteund door de
gegevens?
Ervoor en erna
De focus van dit onderzoek ligt op de periode
1572-1591, de periode die begint met het beleg
van Graaf van den Bergh en eindigt met de de
finitieve inname door de Staatse zijde onder lei
ding van prins Maurits. Om de gegevens uit deze
periode juist te interpreteren moet het net wij-
42 Zutphen
Portret van Prins
2021 2
