Een monsterrol uit
1601: de compagnie
Hittingha
Rob Kammelar
Onlangs dook bij het Regionaal Archief Zutphen een tot nu toe onbekende monsterrol op
van een compagnie soldaten uit de Tachtigjarige Oorlog. Er is iets bijzonders met die mon
sterrol. Er staat namelijk precies op aangetekend welke soldaten hun vrouw en kinderen
bij zich hadden. De weinige dusver bekende monsterrollen van het Zutphense garnizoen
vermelden dergelijke gegevens niet.1 Over dat aspect van de compagnie Hittingha en nog
andere gaat het volgende artikel.
et Staatse Leger bestond uit
beroepssoldaten. Sommi
gen van hen hadden vrouw
en kinderen te onderhou
den. Gewoonlijk trok het
hele gezin mee, wanneer de
man met zijn eenheid naar een andere bestem
ming moest opbreken. Dat ook de in Zutphen
gelegerde troepen hun gezinnen meebrachten,
was al wel bekend uit de inkwartieringsstaten.2
Dat zijn lijsten van inwoners met daarop aange
tekend hoeveel soldaten elk in zijn huis moest
opnemen. Tegenover die inkwartiering stond
een vergoeding, het serviesgeld.3 Gehuwde sol
daten werden zo mogelijk samen met hun gezin
op hetzelfde adres ondergebracht. Die vrouwen
en kinderen staan dan eveneens op de inkwar-
tieringsstaat vermeld. Die administratie was
nodig omdat de overheid niet alleen kost en in
woning van de soldaten betaalde, maar ook die
van hun gezinnen.
Hoe groot was eigenlijk de 'burgeraanhang
van het Zutphense garnizoen? Frijhoff geeft er
een schatting van. Een garnizoen van 1000 sol
daten kon makkelijk een aanhang van 500 vrou
wen en kinderen meebrengen.4 In deze fase van
de Tachtigjarige Oorlog, waarin Zutphen fron-
tierstad was, kwam zo'n grote militaire bezet
ting inderdaad wel eens voor. Later werden de
garnizoenen (veel) kleiner. Maar de boodschap is
Rob Kammelar
(*1944) is redacteur
van het tijdschrift
Zutphen en
daarnaast vrijwilliger
bij het Regionaal
Archief Zutphen.
Bij het ordenen en
beschrijven van
nog niet of slecht
ontsloten archieven
treft hij zo nu en
dan verrassende
documenten aan.
Troep Duitse
soldaten onder
weg met hun
vrouwen, medio
16e eeuw. Prent
(uitsnede) ge
maakt omstreeks
1600 door J.T. de
Bry naar een ori
gineel van Hans
Sebald Beham.
8 ZUTPHEN
2021 1
