Dus door deze slechte gezondheid af en toe 'gedwongen' pau-
poort ging hij in zes. Dan is er even rust...
1943. Juist de laatste jaren, als zijn gezondheid
sterk achter uitgaat, wordt hij rustiger en neemt
het drinken en roken af. Of misschien wel hier
door. Zijn gezondheid heeft veel te lijden gehad
tijdens zijn verblijf in de kampen. Hij verliest la
ter een long en leeft niet bepaald als een mon
nik. Over het feit dat hij slechts in bezit is van
één long is ook, vreemd genoeg, nooit gesproken.
Vanwege zijn zeer slechte gezondheid kan hij
de laatste jaren in zijn leven de trap naar boven
niet meer opkomen. Zijn bed komt in de woon
kamer te staan.
Groot Graffel
Dat mijn vader zo ineens doordraait, komt voor
mij onverwachts. Zelf geef ik de drank de schuld.
Maar achteraf. Even hiervoor ligt hij korte tijd
in het ziekenhuis. Hij is nogal 'onrustig' en de
verpleegkundigen besluiten hem vast te binden.
Als hij weer naar huis mag, is hij dit blijkbaar
niet vergeten. Mijn moeder is zoals eerder ge
zegd de boosdoener. Die avond blijft hij ons be
zighouden met zijn agressie. Bang, ja dat ben ik
zeker. Maar ook boos en ik weet nog goed dat ik
naar mijn slaapkamer verdwijn om vooral deze
ellende niet mee te krijgen. Mijn zwager blijft
die nacht 'waken'. Pas tegen de ochtend valt hij
in slaap op de grond van de woonkamer. Zodra
hij wakker wordt, begint het opnieuw. Hij raakt
'gelukkig' moe zodat zijn agressie veel minder
wordt. De opnieuw opgetrommelde huisarts
laat mijn vader opnemen in het Groot Graffel te
Warnsveld. Voordat ze hem naar de ambulance
brengen, zit ik nog even op mijn knieën bij hem.
Hij lijkt de strijd te hebben opgegeven. Ik kijk
hem recht in zijn ogen. Misschien wel voor het
eerst, maar zeker voor het laatst. Dezelfde blik
die ik heel veel j aren later ook terug zie op foto's/
tekeningen van gevangenen bij mijn bezoek aan
concentratiekamp Dora-Mittelbau.
In het Groot Graffel komt hij tot rust. Spijt en
schaamte heerst. In de tijd dat mijn vader hier
zit, ben ik geen enkele keer op bezoek geweest.
Dit zegt veel over mijn band met hem. Voor mijn
gevoel ben ik in die tijd vooral bezig met mijn
eigen leven. Al vrij snel mag hij weer naar huis,
waar het 'gewone' leven weer doorgaat. Zijn ge
zondheid blijft echter broos. Na een kortstondig
ziekbed overlijdt hij op 9 maart 1983.
Bezoek Buchenwald
Al vele jaren spookt het door mijn hoofd. Ik wil
op zoek gaan naar het oorlogsverleden van mijn
vader. Het enige wat ik weet, is dat hij in con
centratiekamp Buchenwald heeft gezeten. Dit
kamp zou ik graag een keer bezoeken. Maar door
allerlei redenen is het hier nooit van gekomen.
Tot 2011, op mijn vijftigste verjaardag. Van mijn
vrouw, Vivi, en mijn kinderen, Lisanne en Thom,
krijg ik een prachtig cadeau. Samen met Lisan-
ne mag ik op reis naar Weimar in Duitsland met
een bezoek aan Buchenwald. We gaan terug in
de tijd. Op zoek naar herinneringen aan mijn va
der en de opa van mijn dochter. Lange tijd lopen
wij, bijna zwijgend, over het kampterrein. In
drukwekkend en afschuw heerst er met wat we
zien! Hoewel er niet veel barakken meer staan,
gaan we toch op zoek naar de overblijfselen van
barak nummer 49. De barak van de Hollanders.
Als wij de resten van dit verblijf vinden, is er stil
te en zijn er de vraagtekens. Hoe zou hij hier ge
leefd hebben? Wat voor werk moest hij doen?
Zou hij mishandeld zijn? En vooral hoe heeft hij
dit kunnen overleven?! Helaas vinden wij geen
informatie over mijn vader.
Steeds meer informatie
Na terugkomst is mijn nieuwsgierigheid alleen
maar groter geworden naar zijn oorlogsverleden.
4 ZUTPHEN
2021 1
