Het oorlogsleed van
mijn vader
'Weer die vieze stinkmoffen...'
'Tweede generatie kinderen van oorlogsgetroffenen zeulen vaak de trauma's van hun
ouders met zich mee', schrijft de NRC op 4 mei 2020. Mijn vader, Johannes Hendrikus
Burgers geboren op 21 juni 1918, overleefde drie concentratiekampen. Met geen enkel
woord heeft hij hierover ooit gesproken. Zijn 'gedrag' in mijn jeugdjaren had volgens mij
dan ook niets te maken met een trauma. Totdat ik heel veel jaren later op zoek ga naar zijn
oorlogsverleden.
et is zondag 7 juli 1974. Op
onze gloednieuwe, eerste,
kleurentelevisie kijken wij
naar de finale tussen Ne
derland en gastland Duits
land tijdens het wereld
kampioenschap voetbal in München. Als jochie
van dertien zit ik op de bank en mijn vader op
zijn stoel met zijn onafscheidelijke halve liter
Grolsch. Het Nederlands elftal verliest zeer on
verdiend met 2-1 van de Duitsers. Na het laatste
fluitsignaal zegt mijn vader al vloekend: 'Weer
die vieze stinkmoffen...'. Een uitspraak die ik
nooit vergeten ben. Omdat het verlies toen en
nu nog steeds een enorme teleurstelling was.
Later ga ik vooral de betekenis van het woord
je 'weer" anders bekijken. In mijn beleving droop
hier destijds de haat van af. Nee, mijn vader en ik
denk vele Nederlanders waren wederom op zijn
zachtst uitgedrukt niet gecharmeerd van onze
oosterburen.
Het groene boekje
Mijn eerste interesse in het oorlogsverleden van
mijn vader is in begin jaren tachtig. Een aantal
keren per jaar valt er een groen boekje door de
brievenbus op de mat. Het boekje draagt de titel
Kontakt Buchenwald. Dit kleine tijdschrift wordt
uitgeven door de Vereniging van Oud-Buchen-
walders. Opmerkelijk is dat het meestal lang op
Freddy Burgers
de mat blijft liggen totdat ik het opraap en mee
neem naar mijn slaapkamer. Hier lees ik het
boekje dan aandachtig door. Vreemd genoeg kan
ik mij helaas van de inhoud nu niet veel meer
herinneren. Mijn vader heeft de boekjes nooit
met een vinger aangeraakt! De belangstelling
is echter van korte duur. Ik ga op eigen benen
staan en ga het huis uit. De door mij bewaarde
tijdschriftjes verdwijnen hierdoor bij het oud
papier.
Machteloos
Soms lijkt het erop of ik er bij ben die bewuste
23 januari 1943. Mijn vader is al in oktober 1942
gevangengenomen door de Duitsers en loopt nu,
een aantal maanden later, over de beruchte Ka-
rachoweg richting de poort van concentratie
kamp Buchenwald. Op het toegangshek staan de
woorden 'Jedem das Seine'. Machteloos kijk ik
toe hoe hij nietsvermoedend naar binnengaat.
Machteloos kijk ik vijftig jaar later ook naar mijn
vader, die uitgeput op de vloer van de woonka
mer ligt. Een dag eerder begint hij totaal door te
draaien. Zittend op zijn bed in de woonkamer
schreeuwt hij vooral naar mijn moeder. En al
les wat in zijn buurt staat of hangt vliegt door de
kamer. Hij is totaal niet meer voor rede vatbaar.
De huisarts wordt ingeschakeld, helaas zonder
succes. Ze kunnen en mogen hem niet opnemen
in het ziekenhuis. Gelukkig neemt hij door zijn
H
Freddy Burgers is
redactielid van het
clubblad van de
voetbalvereniging
AZC. Tevens is hij
er archivaris en
fotograaf.
Foto's: auteur.
ZUTPHEN 3
2021 1
