■Rf
log geen geluiden geeft is het angstwekkend stil.
Zoo nu en dan kunnen we ook waarnemen dat
de Duitschers zich al sluipende langs de Berkel
en de Warnsveldseweg op Zutphen terugtrek
ken.
Tegen half vijf moeten de tanks staan voorin
Warnsveld bij de toren en de kerk. Wanneer al
les stil is geworden, horen we de menschen in
Warnsveld joelen. Ze zijn vrij! En wij, wij moe
ten de oorlog nog over ons heen krijgen. Wat dat
voor een gevoel is, is niet te beschrijven."
Dan begint de slag om Zutphen. In het zie
kenhuis noteert mevrouw Van der Veen: "De
Duitsers zijn steeds meer in actie. 'We geven ons
niet over, maar we vechten ons liever dood', de
len zij ons mede, die met een kleine verwonding
hier komen om zich te verbinden. En de vernie
lingstroepen zijn hier ook gebleven. Dat voor
spelt zeker niet veel goed, wat we ongetwijfeld
later zullen weten."
Stadsoorlog
De Canadezen hebben niets aan het geallieerde
overwicht in de lucht en hun overmacht aan ma
teriaal. De Duitsers blazen vrijwel alle bruggen
in Zutphen op. Op 5 april schrijft Annie Karssen-
berg in de Frans Halslaan: "We zijn allemaal zo
wit als een doek, helemaal van streek. Als we
er zo afkomen, mogen we blij zijn. Ineens voel je
de grond dreunen en een geweldige knal beves
tigt, dat er weer een brug gaat. De Julianabrug.
Je schrikt geweldig en de scherven vliegen weer
overal neer. Een geweldige stoflawine stuift naar
binnen."
Door het opblazen van de bruggen maakt
de Duitse bezetter van Zutphen een militai
re stelling. Zutphen wordt het terrein van een
stadsoorlog. Burgers gaan ondergronds, de kel
ders in. Onder hun eigen huis. Of bij buren, fa
milie, kennissen of bij wildvreemden. Uit de
kraan komt geen water meer. Er is ook geen elek
triciteit meer. De aanvoer van melk is gestaakt.
Bakkers bakken geen broden meer. De centrale
keuken, die sinds begin januari dagelijks 3.000
tot 3.500 warme maaltijden kookte, moet er ook
mee stoppen: geen grondstoffen meer en het uit
delen van de maaltijden is te gevaarlijk gewor
den.
De gevechten concentreren zich in het De-
venterwegkwartier en rond de Warnsveldseweg.
Clara Eggink, de gescheiden vrouw van de dich
ter J.C. Bloem, die in Zutphen werkt, schrijft la
ter in haar herinneringen over de Duitse bezet
ters: "De bezetting had zich verschanst binnen
de grachtencirkel achter de onmogelijkste bar
ricades. Overal zat springlading in en overal la-
Zutphen 41
Duitse soldaten
maken zich uit de
voeten. Huisarts
Jan Thate maakte
clandestien deze
drie foto's vanuit
het laatste huis
aan de Bonendaal
van de vluchten
de Duitsers.
Warnsveld is
bevrijd. 5 april
1945. Een Cana
dese tank op de
Vordense Binnen
weg met ervoor
de broers Jan en
Wim Wagenaar en
Tielenius Kruit
hof.
2020 2
