De brand die juichend
werd geblust
In Zutphen breken her en der branden uit als de Canadezen in de eerste dagen van april
1945 de stad wijk voor wijk en straat voor straat bevrijden. Op 7 april slaat het personeel
van het algemeen ziekenhuis aan de Coehoornsingel alarm. Brand! Buurtbewoners rukken
uit. Vier inwoners en een soldaat beschreven het geïmproviseerde bluswerk in dagboeken
en herinneringen.
Moed en vertrouwen
et algemeen ziekenhuis aan
de Coehoornsingel is eind
maart 1945 op alles voorbe
reid. Zal Zutphen zonder
slag of stoot bevrijd wor
den, of zullen de Duitsers
zich met alle macht verde
digen? Een van de mensen die in die dagen een
dagboek gaat bijhouden is Grietje van der Veen.
Ze is het hoofd van de huishouding in het zie
kenhuis, dat ze in haar dagboek ook wel 'het
huis' noemt. Op 30 maart beschrijft ze in haar
dagboek welke maatregelen worden genomen,
zodat het ziekenhuis kan blijven functioneren
en de patiënten en het personeel kunnen over
leven.
"We maken onze kelders in orde, d.w.z. leg
gen er de laatste hand aan. We gaan er met onze
patiënten huizen, levensmiddelen zijn er al aan
wezig, eveneens medicamenten, één van de kel
ders is als operatiekamer ingericht. Noodlam-
pen aangebracht (we hebben geen elektriciteit
meer), baden gevuld met water (de waterleiding
werkt ook niet meer)."
Inwoners hóren het front al naderbij komen.
In de daaropvolgende dagen kunnen ze de ge
vechten zelfs al zien. Op 5 april bevrijden de Ca
nadezen Warnsveld. Zutphen ligt dan al dagen
onder vuur.
In de kelder van het ziekenhuis staat inmid
dels een grote kachel waarop water gekookt kan
worden. In de tuin staat een waterpomp. Op vrij
dag 6 april schrijft hoofd van de huishouding
Van der Veen: "Nog alle dagen heeft de kok kans
gezien tussen de aanvallen door wat voor ons te
koken, nu vandaag zal het niet gaan, we duiken
weer naar beneden, want het vuur wordt steeds
heviger en 't wordt niet meer rustig. Gieren en
bulderen, mitrailleuren, de hel is wel losgebar
sten. Wat zal ons lot zijn? We wachten gelaten
af. Moed en vertrouwen zeggen we tegen elkaar.
Zo gaat de dag voorbij en gaan we de nacht in.
Wel lijkt het soms wel wat minder te worden,
maar even later neemt het vuren weer in hevig
heid toe."
Zaterdag 7 april gaan de gevechten 's nachts
nog steeds door. Ze schrijft: "Om 4 uur is het ont
zettend. We kunnen niet rustig op onze matras
blijven liggen, gieren, ontploffen van granaten,
mitrailleurvuur, tanks horen we rijden. 't Is of
het huis boven ons staat te schudden. Als er een
deel instort, zullen de kelders het dan houden?
We hopen 't. 't Is angstig, een vreselijk gebeuren.
Hoe kunnen mensen zulke helse machines uit
vinden."
't Huis in brand
Als het 's ochtends licht wordt, krijgt ze een be
ter beeld van de situatie rondom 'het huis'. "Ein
delijk om 9 uur wordt het rustig. Geen Duitsers
te zien, maar ook geen Tommy's. Na veel aarze
len zullen we ons toch naar boven wagen. Wat
ons oog te zien krijgt is hier in geen woorden uit
Menno
Tamminga
Zutphen 35
H
Menno Tamminga is
journalist en lid van
de redactie van het
tijdschrift Zutphen.
In april verschijnt
zijn boek Wij zijn
vrijOoggetuigen
over de bevrijding
van Warnsveld,
Zutphen en De
Hoven.
Grietje van der
Veen (geb. 29
sept. 1887 in
Utrecht) was
opgeleid als
verpleegster en
kwam in 1919
vanuit Zoelen
naar Zutphen. Ze
werkte tijdens
de oorlogsjaren
als hoofd van de
huishouding van
het algemeen
ziekenhuis.
2020 2
