boek: "De eerste moffenmeiden werden gearres
teerd en terwijl we in een paar weken weinig of
geheel geen boter hadden gekregen, bevond zich
in het huis waar ze gearresteerd waren en waar
tot het laatst toe moffen hadden gezeten, 3 groo-
te doozen met pakjes boter. Met een kruiwagen
werden de in beslag genomen voorwerpen, w.o.
uniformen weggereden, terwijl de meiden met
de handen in de nek weggebracht werden. Ook
de eerste NSB-ers werden gearresteerd. Ze wer
den uitgejoeld en uitgescholden. De menschen
waren als bezetenen."
Bij de prins in de jeep
De volgende dag, de dag dat de Prins in Zutphen
was, herhaalden deze taferelen zich. In twee si
tuaties greep Bernhard in, zo blijkt uit dagboe
ken en herinneringen. De eerste keer was in de
marechausseekazerne op de hoek van de Warns-
veldseweg en de Prins Bernardlaan (die in de
oorlog op Duits bevel Willem de Zwijgerlaan
heette).
Daar zag Truus Weeland-Ten Haar hem. Ze
vertelt: "Iemand riep: daar komt Bernhard aan.
We waren overdonderd. Wie verwacht dat nou?
Lef hoor, want het was nog lang niet veilig. Ik
heb de Prins een hand gegeven. Of ik iets tegen
hem heb gezegd? Ik weet het echt niet meer."
Joke de Jong-Withuis zag hem daar ook. Ze
vertelt: "Hij kwam vanuit Warnsveld de stad in
en stond daar op de hoek stil. Ik heb toen zijn
hand aangeraakt."
Ook Tine Westerholt, een verpleegster in het
psychiatrisch centrum Het Groot Graffel, zag
hem bij de kazerne. Ze had een dag vrij gekre
gen om haar familie in Zutphen te bezoeken. Ze
liep met haar broers vriendin Ina naar de kazer
ne. Ze schreef daarover: "We gingen samen kij
ken, want ze waren NSB'ers en moffenmeiden
aan het oppakken. Die meiden werden kaalge
schoren en daarna wilden ze hen meniën - een
mooie oranje kleur. Plotseling kwam er een jeep
aan, door Prins Bernhard bestuurd. Ina en ik
werden door de omstanders in de jeep gedrukt.
Meteen werd het Wilhelmus door iedereen uit
volle borst gezongen. Het was een zeer ontroe
rend moment. Nog steeds ben ik emotioneel als
ik dit hoor zingen. Prins Bernhard is de kazerne
ingegaan en zag wat er gebeurde. Er mocht geen
menie gebruikt worden, wat toen ook niet is ge
beurd. Degenen die opgepakt waren, werden
meteen naar de Jeugdgevangenis en het Huis
van Bewaring gebracht."
De tweede keer dat Bernhard ingreep was bij
de voormalige zilverfabriek Hollandia op het
Hagepoortplein.1 Kaalgeschoren vrouwen wer
den op de trappen van Hollandia te kijk gezet.
Misschien hoorde de Prins het rumoer toen hij
op de Oude Wand was. Hij voerde daar overleg
met zijn staf, schreef Het Parool van 12 april.
Willy Diseraad-Slagman herinnert zich: "Ik
sta op de hoek van de Beukerstraat en de Oude
Wand en wie komt langs? Prins Bernhard. In
zijn jeep. Hij reed de Oude Wand op."
Een andere ooggetuige daar was Jan Kelder
man. Hij had die dag als lid van een verzetsgroep
de Canadezen ter zijde gestaan, onder meer met
het afvoeren van Duitse krijgsgevangen. Hij
schreef later: "Terug op de Oude Wand werd het
een heel grote teleurstelling. Prins Bernhard die
intussen via de ingezakte brug aan de Deventer-
weg de stad was binnengekomen, en bij de Zil
versmederij een eind gemaakt had aan het kaal-
scheren van de 'moffenmeiden' reed juist weg.
Die hadden we dus gemist."
"Een goede aanteekening"
Het optreden van de Prins kon op instemming re
kenen, bijvoorbeeld van kaashandelaar J.C. Ver-
ZUTPHEN 53
1. De zilverfabriek
stond loodrecht
op de oude
stadsmuur. De
doorgaande weg
die daar nu ligt
was er niet. De
Berkelzijde van
het plein was he
lemaal bebouwd.
2020 2
Het Hagepoort-
plein, 8 april
1945. Vrouwen
die het met
Duitse soldaten
hielden, werden
kaalgeschoren en
te kijk gezet. Prins
Bernhard zou aan
de eigenrichting
een eind gemaakt
hebben.
