Als de beschietingen aanhouden vertrekt ook
de familie Nagtegaal richting Empe. Kobus Nag-
tegaal schrijft in zijn herinneringen: "De laatste
dag. De Hoven is bevrijd. Vader heeft haast. Hij
wil zijn winkel weer tot ontwikkeling brengen.
Voorbij Huize Empe krijgt vader een nekschot
van een verdwaalde Duitser. Komen stil en ver
slagen in de Hoven en proberen het huis weer
leefbaar te maken. Het medeleven in de Hoven
is groot. Ieder wil ons helpen. Doet goed!"
Zus Derrie vertelt: "Het was een Duitser die
niet gevangen genomen wilde worden en acht
mensen heeft doodgeschoten." Ze voegt er ook
een macaber detail aan toe. Haar vader had al
het geld en de eigendomspapieren van de win
kel op zijn vlucht in de binnenzak van zijn jas
gestopt en zo was hij begraven in een tijdelijk
graf. Maar de notaris had die eigendomsbewij
zen nodig voor de overdracht van de winkel en
dus werd zijn lichaam vier weken later opgegra
ven om die papieren terug te vinden.
"We hoorden het nieuws van de dood van va
der Nagtegaal toen we terugliepen uit Empe",
vertelt Liesbeth ter Beek. "Verschrikkelijk voor
iedereen. Een schaduw op die dag."
Alles was kapot in De Hoven, vertelt Derrie
Nagtegaal. Op de Weg naar Voorst waren meer
dere bewoners omgekomen bij de beschietin
gen.
's Avonds, schrijft Kobus Nagtegaal in zijn
herinneringen, staat de vader van Hendrik Jan
Lammers achter aan hun land. "Hij betuigt zijn
medeleven met het verlies van onze vader en
vraagt met betraande ogen of hij zijn zoon nog
terug zal zien. Mij was toen het vreselijke drama
op de IJsselkade bekend. Huilend hebben we de
bevrijding 'gevierd'." B
Met veel dank aan Gerrie Willemsen die de ontmoe
ting met mevrouw Nagtegaal arrangeerde.
1. Zijn naam staat ook op de plaquette op perron
1 van station Zutphen met de namen van de
omgekomen personeelsleden van de Nederlandse
Spoorwegen.
Literatuur en bronnen
- Brief met herinneringen J.A. Nagtegaal (RAZ
0263, inv.nr. 21).
- Dagboek J.C. Verbeek (Hoornwerk) (RAZ 0263, inv.
nr. 18).
- Dagboek Martha Strubbe. Te lezen via www.
geheugenvannederland.nl en, in verrijkte vorm,
via www.stolpersteinezutphen.nl.
- Warnsveld 1940-1945. Herinneringen aan oorlog
en bevrijding (2015).
- Bart Mendelson en Peter Kooij, Dat doe je gewoon.
Zutphense onderduikverhalen 1940-1945 (2014).
- Henders Franken, Toch met Duitsers gepraat (1999).
- Interviews met Liesbeth ter Beek en Dirkje Nagte-
gaal.
Zutphen 49
Al aan het begin
van de oorlog
wordt De Hoven
zwaar getroffen.
Van een heel blok
huizen aan de
Spoordijkstraat is
na de strijd rond
de IJssel begin
1940 weinig over.
2020 2
