Carel Henny en de kunstwereld
van zijn tijd
Niet alleen in het zakenleven, maar ook in het
culturele leven verdient hij zijn sporen. Hij be
hoort tot de voorlopers waar het waardering van
moderne kunst en architectuur betreft en speelt
een belangrijke rol in de Haagse kring van kun
stenaars en hun bewonderaars. Hij geeft op
drachten, koopt kunstwerken en biedt financië
le ondersteuning.
Door zijn interesse in kunst en toegepas
te kunst leert hij de dan nog onbekende archi
tect H.P. Berlage kennen. Bij de overgang van
het bedrijf van Zutphen naar Den Haag geeft
hij Berlage de opdracht voor de bouw van een
hoofdkantoor; de bouwtekeningen zijn geda
teerd 1895. Dat is het begin van een decennia
lang contact en opdrachten voor in totaal zeven
kantoorpanden, maar ook voor het ontwerp van
drukwerk en reclame. Berlage bouwt een woon
huis voor onder anderen Frederik van Eden en
voor Jan Toorop, maar voor Carel Henny bouwt
hij er twee: in 1898 aan de Scheveningseweg
42, hoek Stadhouderslaan en in 1917 een pand
aan de Koninginnegracht, beide in Den Haag.
Henny is in 1900 samen met Berlage betrokken
bij de oprichting van 't Binnenhuis in Amster
dam, een atelier waar modern meubilair wordt
ontworpen. Henny is geldschieter.
Het eerste woonhuis voor de familie Hen-
ny neemt in het oeuvre van Berlage een bij
zondere plek in, omdat de architect hier een
Gesamtkunstwerk kon uitvoeren: hij ontwierp
ook de hele inrichting. Berlages uitgangspunt
om constructie en materialen te laten zien in
de ontwerpen is leidend geweest. Van deur
knop en vloertegel tot dakpan, en van stoel
tot schilderijlijst. In de tegelvloer van de hal
is de naam 'Carel Henny' gelegd. Beeldhouw
werk van Lambertus Zijl, een vaste samenwer
kingspartner van Berlage, versiert het pand.
In Henny vond Berlage een trouwe medestan
der van zijn idealen. De voorschriften en in
structies voor het interieur werden opgevolgd:
geen spiegels, geen pendules, alles diende recht
te staan, geen vitrages enz. De gebruikelijke
19de-eeuwse, volgens Berlage lelijke, inrich-
ting mocht zijn architectuur niet ontsieren.
Het huis kreeg naam als 'Huis zonder gordij
nen.' Henny's vrouw was minder enthousiast.
Op een vlak na de voltooiing gemaakte interi
eurfoto zien we in haar vertrek een dierenhuid
als vloerkleed. Na verloop van tijd werden stoe
len vervangen door die van andere ontwerpers,
omdat die meer zitcomfort boden. Toen Hen-
ny en zijn eerste vrouw in 1917 scheidden, wer
den huis en inboedel verkocht. Een deel van het
interieur is toen door bemiddeling van de in
vloedrijke Haagse kunstkenner en handelaar
Ingangspartij van
het voormalige
hoofdkantoor van
Nationale Ne
derlanden in Den
Haag, met onder
het paardenhoofd
het wapen van
Zutphen.
In detail: het wa
pen van Zutphen.
ZUTPHEN 109
2019 4
