Jan Toorop en De
Nederlanden van 1845
Peter Kooij
Twee familiearchieven in het Regionaal Archief Zutphen bevatten informatie over portret
ten gemaakt door Jan Toorop (1858-1928). Dit artikel gaat over zijn contacten met de familie
Henny.1
venstraatje is meer te zien over de maatschappij,
die aan de oorsprong ligt van het huidige Natio
nale Nederlanden.
In 1894 volgt Carel zijn vader op als directeur,
nadat hij in 1879 al adjunct-directeur werd. Hij
blijft in functie tot eind 1918. De groei van het
bedrijf in de jaren '80 en '90 is aan hem te dan
ken, mede door ervaringen opgedaan in Kopen
hagen en Liverpool: wat de ontwikkeling van de
techniek van het bedrijf betreft was Nederland
bij het buitenland achter gebleven. Dat leidde
o.a. tot administratie op basis van een kaartsys
teem en meer inzet op voorkoming van 'moreel
risico': brandstichting vanwege de uitkering.
Hij laat als een van de eersten in Nederland
de boeken controleren door een externe partij.
Ook de werkomstandigheden worden moder
ner. Hij verbiedt avondwerk, voert vrije zater
dagen en vakanties in, regelt vakantieverblijven
voor zijn personeel. Door overnames en toene
mende groei wordt het bedrijf in 1897 verplaatst
van Zutphen naar Den Haag. Zutphen wordt een
van de bijkantoren.3
Carel, zijn vrouw en drie dochters verhui
zen op 9 april 1895, vlak voor zijn veertigste ver
jaardag, van de Rozenhoflaan naar de nieuwe
woonplaats Den Haag. De in Zutphen geboren
dochters zijn Anna (1882-1925), Helena ('Zus')
(1885-1921), en Adrienne (1889-1983). De vader is
van het gezin de enige waar bij geloofsovertui
ging staat 'geen'.4 Overigens zal hij zijn derde
huwelijk in 1933 kerkelijk laten inzegenen in de
huiskapel van de familie van zijn Franse vrouw.
Hij overleeft twee van zijn drie dochters. In 1944
overlijdt hij.
arel Henny wordt geboren
op 29 augustus 1855 in Zut-
phen.2 Hij is de zoon van de
mede-oprichter en -eigenaar
van 'De Assurantie-maat
schappij tegen Brandschade en op het Leven "De
Nederlanden" van 1845' zoals het bedrijf later heet,
nadat de levensverzekeringstak is toegevoegd.
De familienaam leeft in Zutphen voort in 'de
brandkas van Henny', de naam die Henny's ver
zekeringsmaatschappij in de volksmond krijgt.
In het gelijknamige kleine museum in het Ra-
Peter Kooij
is beeldend
kunstenaar en
schrijft regelmatig
voor Zutphen over
kunsthistorische
onderwerpen.
Portret van Carel
Hennydoor Jan
Toorop, 26,5 x
25,5 cm.
108 ZUTPHEN
2019 4
