Boekbinderij Wöhrmann,
Beeldbepalend bedrijf in het
Waterstraatkwartier
Decennialang was de buurt rond Kuiperstraat Waterstraat Bakkerstraat het domein van
boekbinderij Wöhrmann. Grote, zakelijke bedrijfspanden tussen de vaak eeuwenoude gevel
tjes en stadspaleizen gaven dit deel van de binnenstad een heel eigen karakter. Dit artikel
vertelt hoe het bedrijf uitgroeide van eenmanszaak tot een belangrijke werkgever in Zutphen.
Het eindigt in 1979 als boekbinderij Wöhrmann vertrekt naar bedrijventerrein De Mars.
anneer precies Carl Hein-
rich Friedrich (Fritz) Wöhr-
mann (1836-1903) begonnen
is als boekbinder in Zutphen
is niet helemaal duidelijk.
Uit de schaarse bedrijfsinformatie komt geen
eenduidig beginjaartal naar voren. Zeker is dat
de jonge Fritz Wöhrmann zich in 1858 in Zut-
phen vestigde. Hij was afkomstig uit Celle (bij
Hannover, Dld), waar zijn vader Buchbindermeis-
ter was. Hoogstwaarschijnlijk leerde Fritz het
vak van zijn vader, want bij zijn inschrijving in
Zutphen noemde hij zich al boekbinder.
Dat hij Zutphen koos als plek om op eigen
benen te gaan staan, is niet helemaal toevallig.
Eigenlijk was hij op weg naar Amsterdam om
daar te gaan werken bij boekbinderij Brandt.1
Hij maakte een tussenstop in Zutphen, waar
zijn oom Heinrich Conrad Wilhelm Wöhrmann
(*1801-t1880)2 al meer dan tien jaar een goedlo
pende smederij dreef.3 Maar Fritz ging niet meer
weg uit Zutphen: hij bleef hier 'hangen aan een
meisje'.4 Voorlopig kon hij wonen bij oom Hein-
rich.5
Beginjaren
Mogelijk is Fritz Wöhrmann meteen in 1858 be
gonnen zijn vak uit te oefenen, maar in officië
le stukken komen we hem pas tegen in 1862. Hij
was toen gevestigd in de Marspoortstraat en had
Rob Kammelar
Zutphen 71
Rob Kammelar
is redacteur van
het tijdschrift
ZutphenHij schrijft
over allerhande
onderwerpen uit
de geschiedenis
van Zutphen en
Warnsveld.
V.l.n.r.: Carl
Heinrich Friedrich
(Fritz) Wöhrmann,
de grondlegger
van het bedrijf,
met zijn zoons
Louis Philippe en
Dirk Jan, die later
beiden directeur
werden. Foto's
ca. 1900.
2019 3
