wordt kroonjuweel in Leesten-Oost
September 2013. Opeens valt hij op, een scheve boomstam met een huizenhoge kroon aan
het fietspad van de Looër Enkweg in Leesten-Oost, Zutphen. Hij staat er solitair in de berm,
met gevallen stoofperen die naar de greppel achter hem gerold zijn. In de verte is een oude
hoeve zichtbaar, boerderij Het Hummel. Mensen rapen peertjes. Op de vraag van wie de
boom is en waarom hij zo verlaten hier staat, kan niemand antwoord geven. Er volgt een
gerichte zoektocht naar de geschiedenis van de mysterieuze perenboom. Die blijkt in zijn
bestaan bedreigd en al gauw ontstaat een streven om de boom te behouden.
ver een oude boom kunnen
oudere mensen vast iets ver
tellen, mensen die vroeger in
het agrarische Leesten-Oost
woonden. Een voorzichti
ge zoektocht begint. En ze worden gevonden,
de aardige mensen die veel kunnen vertellen:
Dick Pelgrum, eens boer aan de Kerkhofweg,
Toos Maalderink-Gotink, die op Het Hummel
opgroeide, boer Gert Gotink en zeker niet te ver
geten zijn buren de gebroeders Jan en Bertus
Harmsen van de Rouwbroekweg. Het wordt nu
snel duidelijk, de perenboom is een z.g. berm
boom en hij hoorde bij de in 2001 afgebroken
boerderij 't Loo. De laatste van de Hagens die
hier boerden - Gerard Hagen - woont nu in de
VS en boert daar nog steeds. Er volgt een lang te
lefoongesprek met Gerard en hij vertelt ook per
mail veel over zijn opgroeien op 't Loo en het le
ven van zijn ouders en grootouders. Later komt
er ook contact met zus Joke. Zij vertelt gedetail
leerd en stelt een groot aantal oude foto's uit het
familiearchief beschikbaar.
't Loo en de familie Hagen
Opa Jan en opoe Dina Hagen kwamen in 1907
met hun eerste kindje op 't Loo wonen. Er werden
nog vier kinderen geboren. De bermfruitbomen
aan de Looër Enkweg moeten geplant zijn in de
periode dat opa Jan boerde op 't Loo. Er stonden
er een stuk of vijf, zes. Een bermboom is tegen
woordig een unieke verschijning. In de wijde om
geving kent de pomoloog naast de pondspeer in
Leesten-Oost nog slechts één andere bermboom.
Boeren hadden vroeger waar mogelijk poot- en
plantrecht, ook wel voorpootrecht genoemd. Het
is een recht uit de feodale tijd.1 Grondbezitters
kregen daarmee het recht om bomen te plan
ten, te bezitten en te rooien in de berm van de
weg die grenst aan het eigen perceel. De Hagen-
boeren hadden een perceel aan de kant van Het
Hummel van ongeveer 40 m breed. Na 1945 nam
de gemeente meer en meer de zeggenschap over
de berm op zich en werd de boeren dit recht beet
je bij beetje ontnomen. Alle oude wetten golden
Helena J.
Wagenvoord-
Spruijt
Zutphen 67
Een vergeten boom
Lenie Wagenvoord-
Spruijt heeft
belangstelling voor
geschiedenis vanaf
haar kinderjaren
meegekregen.
Die belangstelling
werd een tweede
natuur. Zo kwam de
perenboom op haar
pad. Momenteel
werkt ze aan een
kinderboek over
het grafveld in
Leesten-Oost, dat
hopelijk nog dit jaar
verschijnt.
Harrie Pijnenburg
fietsend voor de
toen nog jonge
perenboom. Zijn
fietsstuur was
gekanteld om
zo een omarm
de melkbus te
kunnen vervoe
ren. De foto werd
gemaakt met een
Kodakje, verkre
gen op opge
spaarde punten
van Verkade-pro
ducten. Opa Jan
was knorrig bij de
komst van deze
luxe binnenko
mer: hij had liever
een nuttiger ca
deau gehad, zoals
koffiemokken.
2019 3
