WIE WAS TOCH...
Henri Isaak Swaving
Graag gezien in allerlei kringen, behal
ve in saaie. Vroom zonder kwezelarij.
Scherp, bekwaam, nauwgezet en recht
vaardig; het zijn slechts enkele eigenschappen
van de in Zutphen geboren Henri Isaak Swa-
ving. Het grootste deel van zijn carrière als kan
tonrechter, brengt hij in Groenlo door. Maar
Henri wordt op 4 maart 1815 in Zutphen geboren
als zoon van burgemeester Pieter Justus Swa-
ving en Johanna Christina Heytmeijer. Volgens
zijn vriend dr. Hendrik Kern wordt de aangebo
ren schranderheid van Henri in Zutphen door
het 'degelijk en niet overladen onderwijs van die
dagen' gestimuleerd, waarna hij als 20-jarige in
Leiden rechten gaat studeren.
Vol van de vooruitstrevende ideeën van zijn
promotor Thorbecke komt hij in 1841 terug naar
Zutphen. Al in 1844 wordt hij kantonrechter in
Groenlo, waar men hem vanwege zijn - niet na
der omschreven - lichamelijke beperkingen in
het begin nog wel eens half spottend 'ons rich
terken' noemt. De geruchtmakende moordaan
slag in 1846 op een voorname dame kan Swaving
dan maken of breken. Helemaal wanneer de
plaatselijk zeer geliefde kapelaan door Swaving
als hoofdverdachte wordt gezien. De publieke
opinie keert zich tegen de rechter en is zelfs even
dreigend. Hij blijf echter rustig, overtuigd van
zijn handelen, en wanneer de rechtsgang zijn
gelijk bewijst, is zijn reputatie gevestigd. Hoe
wel zijn uiterlijk geen ontzag inboezemt, doet
zijn koelbloedigheid dit wel.
Recht is echter niet zijn voornaamste passie.
Taal, dat is 'zeg maar echt zijn ding'. Belezen, niet
alleen in de vaderlandse letterkunde, maar ook
in de Franse, Duitse, Engelse, Zweedse en Deen
se. Daarnaast bestudeert hij met succes het Go
tisch en het Sanskriet en levert hij een aanzien
lijke bijdrage aan de totstandkoming van het
Nederlandsch Woordenboek. Zozeer zelfs, dat de
redactie in het verslag van het vijfde Nederland-
sch Letterkundig Congres te Antwerpen in 1856
Swaving bijzonder bedankt: 'Gewis, zoo ooit het
Nederlandsch Woordenboek tot stand mag ko
men, dan is daaraan voor immer de naam van
Swaving verbonden.'
In 1860 verhuist Henri terug naar zijn ge
boortestad, waar hij een huis aan de Houtmarkt
betrekt, samen met zijn huishoudsters. Zijn bui
tengoed in Groenlo, De Heidebloem, bezoekt hij
nog regelmatig. In Zutphen beoefent hij even
eens het beroep van kantonrechter en daarnaast
wordt hij in 1862 lid van de gemeenteraad. In
1877 stopt Henri met werken; zijn gezondheid
gaat achteruit. Op 25 januari 1881 overlijdt hij
in Zutphen, zijn lichaam wordt bijgezet in het
familiegraf op de Oude Begraafplaats aan de
Warnsveldseweg.
(Mirjam van Velzen-Barendsen)
Bronnen:
- J. Ottink, 'Mr. Hen
ri Isaac Swaving,
kantonrechter te
Groenlo van 1844
tot 1861', in: Grols
Verleden, jrg. 16, nr.
18. (mei 2018) pp.
65-86.
- H. Kern, Levens
schets van H.I.
Swaving, in:
Jaarboek van de
Maatschappij
der Nederlandse
Letterkunde (1881)
pp. 315-326.
Mr. Henri Isaak Swaving.
ZUTPHEN 85
2019 3
