WIE WAS TOCH...
Wynolt van der Maesen
Hij wordt ook Wynolt of Wynant van Bre
da genoemd. Over zijn herkomst weten
we maar weinig. Zijn geboortejaar is
onbekend. In 1555 komt hij naar Zutphen, moge
lijk op uitnodiging van het stadsbestuur, moge
lijk ook gezonden door de stadhouder van Gelre.
In Zutphen is men drukdoende de vestingwer
ken te verbeteren. En daar moet nodig iemand
met verstand van zaken leiding aan gaan geven.
Zo iemand is Wynolt van der Maesen.
Hij is 'by menich bouwerck geweest', meldt
hij zelf in een brief aan het stadsbestuur. Zo is
hij rond 1531 betrokken bij de bouw van de forti
ficaties van de stad en het kasteel van Breda, die
op last van graaf Hendrik III van Nassau wor
den aangelegd. Daarna stuurt diezelfde graaf
hem voor een aantal jaren naar Castilië. In 1540
en volgende jaren werkt hij onder de beroemde
Italiaanse vestingbouwer Donato de Boni aan
de bouw van het Gentse kasteel, waarmee keizer
Karel V de Gentenaren onder de duim wil hou
den. In 1543 trekt hij met de zojuist aangestelde
stadhouder René van Chalons naar het pas on
derworpen Gelre.
Wynolt van der Maesen heeft de bijnaam
'heggenlegger'. Die dankt hij aan zijn bijzonde
re kennis van de versteviging van verdedigings-
wallen door die te beplanten met moeilijk door-
dringbare heggen en struikgewas.
En nu is hij dus in Zutphen. Wynolt wordt be
noemd tot 'walmeister' en legt tegelijkertijd de
eed op het burgerschap af. Met name de omwal
ling van de Spittaalstad baart zorgen. Er worden
verstevigingen aangebracht met heipalen en
dwarsbalken die 'in malcanderen tanderen', in
elkaar grijpen dus. De aarden wal tussen Laar
poort en Hospitaalpoort - de huidige Graaf Ot-
tosingel - wordt aan de buitenzijde met stenen
bekleed. Door zijn lengte is deze wal slecht ver
dedigbaar. Om dit te ondervangen ontwerpt Van
der Maesen op dit traject twee bolwerken vol
gens Italiaans model. Voor de uitvoering wordt
eerst stadsmetselaar Henrick Besselinck op pad
gestuurd om de vestingwerken van Gulik en
Antwerpen te bekijken die zijn aangelegd door
respectievelijk de toonaangevende Italiaanse
vestingbouwers Pasqualini en Donato de Boni.
Na voltooiing van de verdedigingswerken van
de Spittaalstad omstreeks 1565 blijft Wynolt van
der Maesen in Zutphen. Er is werk genoeg te
doen aan dijken, grachten, sluizen e.d. Hij over
leeft de verovering van de stad door Don Fre-
derik in 1572 en een tweetal jaren later is hij al
weer betrokken bij de aanleg van een nieuw ver
dedigingswerk bij de Laarpoort. In 1577 vermel
den de stukken hem nog. Vermoedelijk is hij niet
lang daarna overleden.
(Rob Kammelar)
Omwalling van
de Spittaalstad.
Het oosten is
boven; geheel
rechts de Hospi
taalpoort, links
boven de Laar
poort. Daartussen
de twee bastions
van Wynolt van
der Maesen.
Perspectiefkaart
(uitsnede), eind
16e eeuw.
Bronnen:
- RAZ, Burgerboek
(23 febr.1555); M.M.
Doornink-Hoogen-
raad, 'De vesting
Zutfen in de
zestiende eeuw',
Bijdragen en Me
dedelingen Gelre,
LIII (1953).
84 ZUTPHEN
2019 3
