Zutphense boekbindersgezellen hadden daar
natuurlijk geen boodschap aan en eisten beta
ling volgens de NBBP-schalen. Pas na taaie on
derhandelingen bereikten Wöhrmann, de NBBP
en de ANTB een compromis. Na ruim zes maan
den staking hervatten de Zutphense boekbin
ders op 20 augustus het werk.32 Hoe het bedrijf
die langdurige staking wist te overleven, is niet
helemaal duidelijk. Vermoedelijk werden er ar
beiders van elders gehaald, hoewel stakers pro
beerden werkwilligen tegen te houden. Ook
moest het kantoorpersoneel bijspringen in de
fabriek. Toen de staking voorbij was werden de
ergste raddraaiers ontslagen.33
Uitbreiding
Ook op Kuiperstraat 12 begon het bedrijf alweer
snel uit zijn jasje te groeien. Er moest opnieuw
naar andere ruimtes worden omgezien. In 1916
kocht Wöhrmann een drietal panden in de Bak
kerstraat, die met hun achterliggende erven
grensden aan het erf van Kuiperstraat 12. In 1923
werden de panden Bakkerstraat 25-29 omge
bouwd tot één pakhuis. Enkele jaren later werd
ook een pakhuis in de Kolenstraat gebouwd. An
dere verbouwingen volgden en in 1937 was het
hele binnenterrein tussen Kuiperstraat 12, Bak
kerstraat 25-29 en Waterstraat verdwenen en
stond hier één aaneengesloten bedrijfsruimte.
Ook kwam in 1937 de eerste hoogbouw aan de
Waterstraat gereed. De hbs, recht tegenover aan
de Waterstraat, klaagde dat de lichtinval in het
tekenlokaal was verdwenen, waarna op kosten
van Wöhrmann lichtramen in het plafond van
het tekenlokaal werden aangelegd.34
Tijdens de oorlog raakte de binderij ernstig
beschadigd. Een gedeelte van de machines werd
vernield, waardoor er een tijdlang niet gewerkt
kon worden. Na de oorlog werd het herstel voort
varend aangepakt. In 1948 werd de hoogbouw
aan Waterstraat vernieuwd, waarbij tevens uit
breiding tot de hoek Bakkerstraat werd gerea
liseerd. In 1962 werd in de Waterstraat, tussen
Bakkerstraat en Kolenstraat, nog een nieuw be
drijfspand gebouwd en een jaar later volgde de
aanleg van de luchtbrug over de Bakkerstraat,
waardoor dit stukje binnenstad nog meer op een
fabrieksterrein ging lijken.35
Naar De Mars
Verdere uitbreiding in de binnenstad werd
steeds moeilijker. In 1975 werden nog de OR-
CON-panden in de Kuiperstraat aangekocht,
maar dat bleek onvoldoende.36 Buurtbewoners
begonnen te klagen over overlast en de gemeen
te zag inmiddels het bedrijf liever vertrekken uit
de binnenstad.37 Wöhrmann zat klem.
In 1979 volgde verhuizing naar de Estland-
se straat op bedrijventerrein De Mars. De oude
bedrijfspanden werden in 1983 gesloopt. Op de
plaats van het bedrijfscomplex Kuiperstraat/
Waterstraat/Bakkerstraat ligt nu de Wöhrmann-
hof, omringd door nieuwe en gerestaureerde
oude woningen. Het bedrijfsgebouw aan de Wa
terstraat tussen Bakkerstraat en Kolenstraat
heeft eveneens plaatsgemaakt voor woningen.
Het pakhuis Kolenstraat 19-21 staat er nog en is
een van de weinige overblijfselen van het Wöhr-
manncomplex. Nu wordt het gebruikt door de
kringloopwinkel hand.
Aanzicht van
het bedrijf na
de laatste uit
breiding in de
binnenstad. Blik
in de Bakkerstraat
met daarboven
de luchtbrug; op
de voorgrond de
Waterstraat.
76 ZUTPHEN
2019 3
