Hoven vooral graan werd opgeslagen. Hier werd
in het recente verleden op de rijkere kleigronden
een groter aandeel tarwe ('weite') verbouwd en
verder (winter)gerst, rogge en haver. De eerder
genoemde bakker, grutter en voerman hadden
alle drie een beroep waarvoor graan noodza
kelijk was; een grutter verwerkte boekweit, dat
daaraan voorafgaand ook in een berg zal zijn op
geslagen.
Een aantal niet gelokaliseerde foto's toont
groepjes bergen in of bij Zutphen (zie afbeeldin
gen).
Stadsboeren hadden hun (pacht)grond nogal
eens ver van huis en dan bouwden zij daar ook
wel eens tijdelijke hooi- en/of zaadmijten. Deze
laatste werden het eerst gedorst, in september,
als het een maand gezeten had en de broei er een
beetje uit was, maar andere ook in november of
december, of zelfs in januari of februari. Na het
dorsen ging het koren rechtstreeks naar de mo
len, waarna het meel terugkwam als voer voor
de dieren. Vóór de invoering van de dorsmachi
ne zal men ook in de stadsboerderijen op de deel
gedorst hebben, al kan een dorsmogelijkheid in
de nabijheid van de bergen ook niet uitgesloten
worden. Er stond in elk geval in de achttiende
eeuw wel een zaadhuisje in de stad (waarschijn
lijk in de Beukerstraat),20 maar wie daar gebruik
van maakten is onbekend.
Aan de opslag van hooi en graan door stads
bewoners kwam een einde toen het paard ver-
vangen werd door andere vormen van tractie en
de stadsboerderijen op last van het gemeentebe
stuur moesten verdwijnen. De laatste stadsboer
in Zutphen verhuisde in 1973. B
Noten
1. Mededeling Michel Groothedde per mail op 4-12
2017.
2. J. van Vloten, Oudste kondichboek der stad Zut
phen (1356), overdruk uit: Nieuwe bijdragen voor
Regtsgeleerdheid en wetgeving deel XVI, stuk 4,
Amsterdam 1866.
3. C. Pijnacker Hordijk, Rechtsbronnen der stad Zut
phen van het begin der 14de tot de tweede helft der
16de eeuw, 's-Gravenhage 1881, p. 132.
4. Regionaal Archief Zutphen (verder RAZ genoemd),
Kaartencollectie Zutphen (arch.nr. 374), Nicolaes
van Geelkercken, Stadsplattegrond van Zutphen
met daarboven een prospect van de stad, 1639.
5. RAZ, Inventaris van het oud-archief van de stad
Zutphen (1206-1815), nummer toegang 0001, inv.
nr 110.
6. Kadastrale Atlas Gelderland 1832, Zutphen, Arn
hem 1992.
7. RAZ, Oud Archief Zutphen (OAZ), 0001, inv.nr. 114.
8. Kadastrale Atlas Gelderland 1832, Zutphen, Arn
hem 1992.
9. RAZ, Jaarverslag gemeente Zutphen, 31/12/1893,
p. 11.
10. Kadastrale Atlas Gelderland 1832, Zutphen, Arn
hem 1992.
11. RAZ, Archief van het Bevolkingsregister Zutphen
(1842-1990), Bevolkingsregister Zutphen, 1842
1990.
12. Ibidem, Inventaris van het archief van de ge
meente Zutphen (1816-1919), nummer toegang
0002, inv.nr 111.
13. Ibidem, Jaarverslag gemeente Zutphen,
31/12/1922, p. 18.
14. Ibidem, 31/12/1915, p.17.
15. Hein Leenen, Het Waterkwartier. Oud worden in een
vertrouwde omgeving. Geschiedenis van het Water
kwartier in Zutphen. Zutphen 2e druk 2012, p. 39.
16. RAZ, Jaarverslag gemeente Zutphen, 31/12/1935,
p. 211.
17. Ibidem, 31/12/1927, p. 218 en 31/12/1928, p. 218.
18. Ibidem, 31/12/1920, p. 29.
19. Ibidem, 31/12/1930, p. 21
20. Ibidem, Inventaris van het oud-ar
chief van de stad Zutphen (1206-1815), nummer
toegang 0001, inventarisnummer 113 en 114
ZUTPHEN 41
2019 2
