oen Frankrijk in 1792 de monarchie afschafte, was de kersverse repu bliek binnen een jaar met zijn buren in oor log vanwege het Franse streven naar natuur lijke grenzen, gevormd door de Rijn, de Alpen en de Pyreneeën. Concreet betekende het Franse beleid annexatie en het creëren van vazalstaten. Ook ons land ontkwam niet aan de Franse ex pansiedrift. In 1792 werden de zuidelijke Neder landen ingenomen en op 18 januari 1795 vlucht te stadhouder Willem V naar Engeland. De toen tot stand gekomen Bataafse Republiek kreeg te maken met permanente Franse inmenging in de binnenlandse aangelegenheden. In 1806 werd ons land als Koninkrijk Holland - onder koning Lodewijk Napoleon - een vazalstaat van Frank rijk. De spanningen die in Europa al jaren wa ren opgelopen, ontlaadden uiteindelijk in 1812 en 1813. In 1812 vond de gruwelijke veldtocht in Rusland plaats. Voor keizer Napoleon verliep deze veldtocht catastrofaal. Russische troepen achtervolgden de restanten van het Grote Fran se Leger tot diep in Duitsland en de Hollandse departementen van het Franse keizerrijk. 1810, cesuur tussen vrijwilligheid en plicht. Verdediging van de eigen staat werd in de Fran se tijd beschouwd als een burgerplicht. Tijdens de Bataafse Republiek en in het Koninkrijk Hol land meldden zich aanvankelijk voldoende jon ge mannen uit eigener beweging om die burger plicht te vervullen. Vanaf 1795 tot 1811 dienden tenminste zeventien Zutphenaren op vrijwillige basis in het Bataafse leger of onder koning Lo- dewijk Napoleon. Zij waren dus beroepssolda ten. Daarnaast werden veel huurlingen uit het buitenland gehaald, o.a. uit Schotland, Zwitser land en Duitse staten. Toen steeds minder vrij willigers zich meldden, werd keer op keer met de invoering van dienstplicht gedreigd. Toen het Koninkrijk Holland in 1810 werd ontbonden en opgenomen in het Franse keizerrijk, voerde Napoleon ook in de voormalige Hollandse de- partementen de dienstplicht in. Het jaar 1810 is een cesuur tussen vrijwillig soldaat worden en verplichte krijgsdienst. Middels lotingen werd bepaald wie daadwerkelijk in militaire dienst moesten. Alleen al tussen 1810 en 1814 dienden er circa 60.000 Nederlanders in het Franse le ger, op een bevolking van nog geen twee miljoen inwoners.1 De visvijver van Napoleon Nog meer dan voorheen maakte ook Zutphen ongevraagd deel uit van Napoleons visie van een Groot Europa. Zutphen telde toen ongeveer 3750 inwoners van het mannelijke geslacht: kinde ren en adolescenten, mannen in de kracht van hun leven en bejaarde mannen. Als we deze drie groepen ongeveer even groot stellen, dan be stond de vijver waaruit Napoleon zijn visjes voor de armée ving uit ongeveer 1250 man. De groep in de dienstplichtige leeftijd was weliswaar kleiner, maar er werden ook oudere mannen in gelijfd. Zij werden ingezet voor bewakingsdien sten, handhaving van de openbare orde en als arbeiders om verdedigingswerken aan te leggen. Van tenminste 371 mannen uit Zutphen is be kend dat zij tussen 1810 en 1814 dienden in de regimenten van Napoleon.2 Daarnaast werden Zutphen 9 T Op 17 januari 1795 vertrok erfstadhouder Willem V naar Engeland op de vlucht voor de oprukkende Franse legers. Tekening door Dirk Langendijk, ca. 1810. 2019 1

Periodiekenviewer van Erfgoedcentrum Zutphen

Zutphen (vanaf 1982) | 2019 | | pagina 9