WIE WAS TOCH...
Margo Antink
Op het Kunstconcours dat als onder
deel van de Olympische Spelen van
1928 in Amsterdam wordt gehouden,
dingen vooraanstaande kunstenaars uit bin
nen- en buitenland mee naar de prijzen. In de
categorie Epische Werken is er een bronzen me
daille voor het schrijversduo Carel en Margo
Scharten-Antink voor hun nieuwe roman De nar
in de Maremmen.
Gerard en Everdine Antink wonen nog maar
net in Zutphen als dochter Margo in 1868 wordt
geboren. Een jaar later vertrekt het gezin van
belastingcommies Antink al weer. Margo volgt
de kweekschool in Bergen op Zoom en wordt le
rares in Zwolle. Ze begint te schrijven en krijgt
lovende kritieken. Ze vestigt haar naam defini
tief met de roman Sprotje (1905). In 1901 trouwt
ze met de tien jaar jongere dichter-criticus Carel
Scharten. Als schrijversduo publiceert het echt
paar met ijzeren regelmaat romantisch getinte,
onderhoudende romans. Hun werk slaat enorm
aan en bereikt grote oplages. De Schartenroman
wordt een begrip in lezend Nederland. Steeds
vaker spelen hun romans zich af in Italië, waar
het paar zich in 1912 definitief heeft gevestigd.
En steeds vaker spreekt uit hun werk bewon
dering voor het 'moderne' Italië, het Italië van
Mussolini. Hun prijswinnende ideeënroman De
nar in de Maremmen (1927) omarmt het fascis
me als dé oplossing voor de politieke en econo
mische chaos van het interbellum.
Als na de beurskrach van 1929 de economi
sche crisis toeslaat, merken ook de Schartens
dat meteen. Hun verkoopcijfers dalen drama
tisch. Om het tij te keren zoeken ze een nieuw le
zerspubliek. Hun recente werk wordt uitgegeven
in Duitsland. In Nederland richten ze zich op de
fascistische beweging. De roman Littoria (1935) is
een lofzang op Mussolini, onder wiens inspire-
rende leiding Italiaanse werklozen de Pontijnse
moerassen droogleggen.
Na de oorlog krijgt het schrijversduo in Ne
derland geen voet meer aan de grond. Met hun
fascistische sympathieën hebben ze hun krediet
bij het lezerspubliek verspeeld. Het ongeloof en
onbegrip bij Carel en Margo daarover is groot. Ze
wijzen er op dat ze nooit lid van de Kultuurkamer
zijn geweest. Het helpt niets. Het publiek heeft
zich definitief van hen afgekeerd. Verbitterd
gaan Carel en Margo hun levenseind tegemoet.
Ze blijven in Italië. Carel overlijdt in 1950 in Flo
rence, Margo zeven jaar later.
Rob Kammelar)
Literatuur:
- Annie Salomons,
'Margo Schar-
ten-Antink', in:
Jaarboek van de
Maatschappij
der Nederlandse
letterkunde (1959)
(geraadpleegd op
www.dbnl.org).
- Stance Eenhuis,
'Politiek fout, lite
rair ondermaats?
De omslag in de
waardering voor
het schrijversecht
paar Scharten-An-
tink', in: Jaarboek
Letterkundig
Museum 1, (1992).
Margo, ca. 1930.
ZUTPHEN 21
2019 1