Venster op een verloren
verleden
Paspoortfoto's van Zutphense Joden
online
Hjalmar
Teunissen
et zijn drie langwerpige notitieboeken, eentje
heeft nog zijn originele kaft, de rug is wat bescha
digd. In die drie boeken zitten zo'n tweeduizend
foto's uit de jaren twintig en dertig van de vori
ge eeuw, ingeleverd door inwoners van Zutphen
bij de aanvraag van een paspoort. Sinds oktober
2017 staan de drie boeken online op de site van
het Regionaal Archief Zutphen en voor veel jood
se families blijkt deze bron onschatbaar.1 "Voor
het eerst kijken we in de ogen van onze (over)
grootvader Salomon Polak, dank daarvoor," is
een van de reacties.2 Het gaat om 71 joodse man
nen, vrouwen en kinderen die later in de oorlog
zijn vermoord en van wie er nog geen enkele foto
bekend was bij het digitaal Joods Monument of
nabestaanden, of die een aanvulling vormen op
al bekende foto's. De meesten zijn vermoord in
Sobibor (28) en Auschwitz (33).3
Eén zo'n foto zit in het derde notitieboek uit de
periode 1929-1933. Een man, keurig in het pak en
met de haren wat naar achteren gekamd, kijkt
recht in de lens; hij ziet er vastberaden uit. Daar
naast is een andere foto geplakt, van een kleine,
tengere vrouw die lichtjes lijkt te glimlachen.4
"Het was best een schok toen die foto's opdo
ken," zegt Ellen van Maagdenburg-Israël. "Maar
ik ben er erg blij mee."5 Op de foto's staan Nathan
Frederik ('Frits') Israël en zijn moeder Schoontje
Israël-Cohen, de vader en oma van Ellen van
Maagdenburg-Israël en haar broers Arnold, Ro-
14 Zutphen
(1969) studeerde
Oude Geschiedenis
in Leiden en was
journalist. Hij
is schrijver van
historische
publicaties over
Vlaardingen en
omgeving.
Frits Israël en zijn
moeder Schoon
tje Israël-Cohen.
2019 1
