Willem Sneltjes
Als Sneltjes in 1864 naar Zutphen komt, is hij
net gepromoveerd. Zijn proefschrift behan
delt een verloskundig probleem en heeft als
titel Sluiting der scheede. Geen voor de hand lig
gend onderwerp voor die tijd. Willem Sneltjes
(*1838, Abcoude) krijgt een aanstelling als
stadsgeneesheer. Samen met stadschirurgijn
J. van Zelm runt hij het hospitaal en het laza
ret in het Oude en Nieuwe Gasthuis (ONG).
Jaar na jaar behandelt hij zijn patiënten en
alles gaat zijn kalme gang.
Maar in 1870 doet hij iets opzienbarends.
Door het onvermoeibare ijveren van Henri
Dunant - ooggetuige van het vreselijke solda
tenleed tijdens de slag bij Solferino (1859) -
worden overal in Europa afdelingen opgericht
van het Rode Kruis. De Nederlandse afdeling
gaat in 1867 van start. In Zutphen probeert
men een lokale afdeling op te richten. Dan
breekt in juli 1870 oorlog uit tussen Frankrijk
en Pruisen. Meteen na het begin van de vij
andelijkheden brengt het Nederlandse Rode
Kruis voor het eerst in zijn bestaan een aantal
ambulances - mobiele veldhospitalen - in ge
reedheid om hulp te verlenen op de slagvel
den. Willem Sneltjes meldt zich als arts-vrijwil
liger. Het gemeentebestuur geeft hem verlof
om naar het oorlogstoneel af te reizen.
Sneltjes gaat met zijn ambulance naar Ver
sailles. Een van de zalen van het paleis wordt
ingericht als noodhospitaal. Aanvankelijk
krijgen ze alleen zieke Franse burgers te be
handelen, voornamelijk typhuslijders. Plotse
ling bevindt hun hospitaal zich aan de Duitse
kant van de frontlijn. De soldaten die worden
binnengebracht - bijna allemaal Duitsers -
hebben schotwonden of zijn gewond door
sabelhouwen.
Het Pruisische leger behaalt een onver
wacht snelle overwinning. Begin december
keert het ambulancepersoneel terug naar Ne
derland. Sneltjes gaat weer gewoon aan het
werk in het ONG. In 1884 wordt hij benoemd
Herinneringsmedaille 1870-1871. Bron: Jascha
Albracht - Eigen werk, CC BY-SA 4.0, https://com-
mons.wikimedia.org/w/index.php?curid=66167767
tot lid van de Gemeentelijke Gezondheids
commissie. Hij rapporteert over open riolen,
stinkende afvalbergen, vochtige krotwonin
gen, risico's van besmettelijke ziektes en ande
re onhygiënische toestanden in Zutphen. Die
functie blijft hij uitoefenen tot 1901. Over zijn
ervaringen als frontarts heeft hij - voorzover
bekend - geen geschreven berichten nagela
ten. Wel ontvangt Willem Sneltjes, net als alle
andere 265 Nederlandse ambulancevnjwilli-
gers van de Frans-Pruisische oorlog, de door
koning Willem III ingestelde herinneringsme
daille 1870-1871 voor het verlenen van hulp aan
zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog.
Sneltjes overlijdt te Zutphen in 1903.
(Rob Kammelar)
Literatuur:
- Gemeentelijke Jaarverslagen 1864 - 1901.
- Het Nieuws van den Dag 26 sept.1870 (www.
delpher.nl.
- S.R. Hermanides, 'De chirurgische ervaringen
in de Hollandsche ambulance te Versailles', in:
Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde 8e jrg.
(1872).
^utphen - 2018/4 117
