Ay
Pagina uit het boek,
met de handtekenin
gen van Wilhelmina en
Emma., 10 augustus
1987. (Foto auteur)
als eenig boek, opengeslagen op die één pa
gina ter aanbidding en bewondering door de
stomme kudden, die hier door den koster te
gen betaling van 25 cent worden rondgeleid".
Er bestaat een register van bezoekers van de
Walburgiskerk voor de periode 1929-1935.7
Daarin staan de namen van de beide konin
ginnen; die kregen daar een eigen pagina
voor; dat klopt. Kiezebrink was kennelijk niet
bang uitgevallen.
Betrouwbaarheid
Wie de tabel even doorneemt, moet wel tot de
conclusie komen dat er ook toen al alternatief
nieuws bestond. Waarschijnlijk werkte men
voor vulling nogal eens met knipselmappen.
Het lag niet aan mogelijke censuur; anders
had nergens gestaan dat er even geen boeken
te zien waren. Niet alleen wordt duidelijk dat
één bron geen bron is, maar ook dat enige
achtergrondkennis ook wat kan helpen. De
Telegraaf heeft het in 1943 over 'vacantiegan-
gers' en oude handschriften aan zware kettin
gen. Dat was toen Kiezebrink compensatie
kreeg wegens derving van inkomsten. Als we
dat niet hadden geweten, had de zinsnede
over 'vacantiegangers' correct kunnen zijn.
En dan hadden we kunnen concluderen dat
de boeken er toen te bezichtigen waren. An
derzijds, de schrijver wist niet waarover hij het
had. Er waren (en zijn) wel handschriften in
de Librije. Maar de meeste boeken waren ge
drukte exemplaren. Indertijd, in de i6e eeuw,
was de Librije een moderne bibliotheek en
beslist niet middeleeuws en al helemaal geen
kloosterbibliotheek. De Librije is geopend
in 1564. Gutenberg
(de uitvinder van de
boekdrukkunst in Eu
ropa) was ongeveer
honderd jaar eerder
actief. Monnikenwerk
en middeleeuws en
handschriften, het is
valse romantiek.
Er zijn meer proble
men met de berichtge
ving. De opvolgster van
Kiezebrink had begre
pen dat de boeken in
de boven-librije waren
verborgen. Waarom
zou Kiezebrink haar
dat verteld hebben?
Bedoelde hij de hand
schriften en incuna
belen, zoals in de film
over de torenbrand?
Maar waarom zou je
de slecht toegankelijke
boven-librije in oor
logstijd gebruiken als
veilige plek? Dan moet
Kiezebrink banger zijn geweest voor diefstal
dan voor bommen en brand. De verspreiding
over de stad als risicospreiding is beter te ver
dedigen.
Het meest waarschijnlijke, of beter, het
minst onwaarschijnlijke, is dat Kiezebrink de
boeken geregistreerd heeft en dat hij er voor
gezorgd heeft dat ze op diverse veilig geachte
plaatsen zijn ondergebracht. Afhankelijk van
zijn inzicht - en dat kennen we niet - kan daar
de boven-librije bij geweest zijn. Het wachten
is nu op mensen die zich herinneren dat boe
ken tijdelijk bij ouders of grootouders waren
ondergebracht en op het opduiken van de re
gistratie door Kiezebrink. Waarschijnlijk viel
het onderbrengen van de boeken onder de
categorie 'dat weet iedereen'. Wat iedereen
Datum
Krant
22-06-1940
Haagsche Post
02-09-1940
Het Volk
12-09-1940
De Maasbode
30-11-1940
De Standaard
25-05-1941
Algemeen Han
delsblad
09,10-05
1942
Het Vaderland
31-07-1942
Storm
24-04-1943
Haagsche Post
05-05-1943
De Telegraaf
06-05-1943
Dordrechter
Courant
17-12-1943
Volk en Vader
land
16-03-1944
Panorama
06-06-1944
Het Nationale
Dagblad
17-08-1944
Panorama
114 ^utphen - 2018/4