t.
5o,- toe te kennen voor het registreeren der
bibliotheek." Er was dus op z'n minst een lijst.
De brief van Ter Kuile ligt in de map van de
ingekomen stukken (inv.nr. 68). Daarin staat
dat hij zich voorstelt 16 april "over te komen
om de Zutfense kerken, die ik sinds jaren
ken, nog eens terdege te bestudeeren". Dat
boekje is er gekomen onder de titel 'De drie
oude kerken van Zutfen', en er is iets merk
waardigs mee. Als Ter Kuile heeft beschreven
wat hij 16 april 1942 heeft gezien is dat het
volgende: "De boeken, handschriften, wie-
gedrukken en werken uit latere eeuwen, zijn
met ringen bevestigd aan ijzeren staven die
over de lezenaars heen loopen." Er is ook een
foto van de 'Librie inwendig' in het boekje
opgenomen.6 Daarop is welgeteld één boek te
zien. Er lijkt een papier naast te liggen. Het
is een gerasterde foto; vergroten levert geen
nadere informatie. De Librije is leeg! Het
boekje van Ter Kuile verscheen in 1942. Hoe
kan dat? Het zou kunnen dat 16 april 1942 de
zaak nog intact was, en dat de foto later is ge
maakt. En dat die er zonder enig overleg met
de auteur in is gezet; zulke dingen gebeuren.
Maar in de tweede druk, in 1944 uitgegeven
door een andere uitgever, staat het nog pre
cies zo. Wat ook de gang van zaken is geweest,
het is vreemd dat ook in de tweede druk de
tekst anders is dan het toelichtende plaatje
erbij. Wat is zo'n bron dan waard?
Intussen is één ding duidelijk: de boeken zijn
weg geweest. In de notulen staan vanaf 1942
verschillende keren aantekeningen over de
verminderde opbrengsten voor de koster
en manieren om dat te compenseren. Dat
moet wel liggen aan het afgenomen bezoek
aan de Librije. En in december 1942 laat de
rentmeester weten dat het gemeentebestuur
geïnformeerd heeft naar de mogelijkheid
om de bevolkingsregisters in de 'Lybrye' op
te bergen. "Een verzoek daartoe zal worden
afgewacht."
De lege Librije in 1942. (Foto uit Ter Kuile)
Oorlogskranten
Ook in de oorlog waren er kranten en versche
nen er boeken. In die vijf jaar zal vast wel wat
over de Librije in Zutphen geschreven zijn, al
was daar helaas niets van te vinden in het Re
gionaal Archief Zutphen. Tegenwoordig is er
de mogelijkheid om digitaal in oude kranten te
zoeken, dankzij Delpher (www.delpher.nl). Dat
is een faciliteit, ontwikkeld door de Koninklijke
Bibliotheek. Alsje daar uitsluitsel vindt, scheelt
dat veel verder gezoek. Er blijken 15 treffers te
zijn voor 'onze' Librije tussen 5 mei 1940 en 15
augustus 1945. Ze zijn opgenomen in de tabel
op pagina 114-115. In Het Vaderland: staat- en
letterkundig nieuwsblad van 9 mei 1942 is voor
het eerst sprake van een veiliger plaats. Dus wat
dat betreft zou het kunnen dat Kiezebrink tus
sen 16 april en begin mei boeken in veiligheid
heeft gebracht. Maar om welke reden hebben
de kerkvoogden het al op 6 september 1940
het opportuun geacht hun koster de titel con
servator te verlenen?
In Storm: blad der Nederlandsche SS van
31 augustus 1942 staat een recensie van
een tentoonstelling, die gehouden is in een
kapel van de Walburgskerk te Zutphen. Dat
de recensent de tentoonstelling slecht vindt,
de plaats ervan bedenkelijk, en daar erg veel
woorden voor nodig heeft, is voor ons van
geen belang. Interessant is het volgende:
"Want in de beroemde librije van deze kerk
ligt het boek, waarin Emma en Wilhelmina
eens hun handteekening zetten. Het ligt daar
^utphen - 2018/4 113
