Schuifdeuren
Constant Willems
Iedereen heeft vast wel eens
schuifdeuren gezien. Ze werden
in voorgaande eeuwen vooral
gemaakt om grote ruimten op
te delen in kleinere vertrekken.
In woonhuizen dienden ze vaak
als afscheiding tussen de woon
kamer en een werkvertrek waar
de heer des huizes ongestoord
kon werken of zakenrelaties
kon ontvangen. Iedere functie
is denkbaar. Ook konden de zo
ontstane kleinere vertrekken
beter verwarmd worden; dat
was belangrijk in de tijd dat er
nog geen centrale verwarming
bestond.
Tot ver in de jaren vijftig van de vorige eeuw
werden ze nog aangebracht in nieuw gebouw
de woningen. Later werden de woonkamers
veel kleiner en om die dan nog op te delen in
twee kleinere vertrekken vond menigeen te
onpraktisch en werden ze massaal verwijderd.
In veel oudere huizen zijn ze, omdat de
woonkamers veel groter waren, nog blijven
zitten.
Niet iedereen zal zich realiseren hoe ver
nuftig deze deuren zijn gemaakt.
Rails en rolslot
De deuren bewegen zich over op de vloer lig
gende rails. Daarvoor zitten er onder in de
deuren in uitgespaarde ruimten zogenaamde
rolsloten, twee per deur. (zie afb.)
Zo'n rolslot bestaat in de oorspronkelijke
uitvoering uit een gietijzeren omhulsel waar-
(foto auteur)
in een wiel draait, dat zich voortbeweegt over
de rails.
Dat wiel legt binnen het omhulsel een korte
weg af. De as van het wiel steekt in horizonta
le sleuven van ongeveer 8 centimeter lengte.
De as draait dus niet in een gat zoals bijvoor
beeld bij een spoorwagon. Deze constructie
was bedacht om de slijtage tegen te gaan bij
het heen en weer bewegen van de deur. Door
dat die as zelf niet op de zelfde plek bleef in
het omhulsel, kon de stalen as niet in het giet
ijzer slijten.
Hierdoor werd bereikt dat de deur met zijn
rolsloten een lange levensduur kreeg.
In het begin van de vorige eeuw werden die
gietijzeren rolsloten niet zo veel meer toege
past en kwamen er wielen die geen weg in een
^utphen - 2018/4 109
