Leslokaal van de bewaarschool, met v.l.n.r. mej. Groothulze, mej. Nijsingh en mej. Harmsen. Foto ca. 1905.
(Regionaal Archief Zutphen)
doctor medebrengen, dat zij zijn ingeënt".
Opmerkelijk, omdat zo'n bewijs op dat mo
ment niet wettelijk vereist was. Weliswaar had
koning Willem I het zgn. pokkenbriefje in 1823
verplicht gesteld voor alle schoolgaande kin
deren, in 1857 was die verplichting onder
druk van de protestantse Réveil-beweging
weer afgeschaft. Het catastrofale gevolg was
tienduizenden pokkendoden in ons land. In
1872 stelde de regering vaccinatie opnieuw
verplicht.
Naar nieuwe tijden
Ondanks het voortdurend lage aantal kinde
ren, kan de Warnsveldse bewaarschool toch
een succes genoemd worden, alleen al vanwe
ge het decennia lang ononderbroken functio
neren. Toen in 1911 het Nutsgebouw gereed
was gekomen, werd de bewaarschool daar
voortgezet onder de vleugels van de Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen. In 1956
werd de Nutsbewaarschool beëindigd wegens
opening van de nieuw gebouwde openbare
kleuterschool aan de Bevrijdingslaan, die la
ter de naam Ut Iemenschoer kreeg.12 Dat de be
waarschool vrijwel op de kop af 100 jaar heeft
bestaan, is onopgemerkt voorbijgegaan.
Noten, bronnen en literatuur
1. Inmiddels heeft Jan Rossel de stukken overge
bracht naar het RAZ (archiefnr. 3043).
2. Boekholt, P.Th.F.M. en E.P. de Booy, Geschiede
nis van de school in Nederland. Assen/Maastricht
1987.
3. Jaarverslag Gemeente Zutphen 1869.
4. RAZ, archiefnr. 3043, inv.nr. 1
5. Id., inv.nr.3.
6. Id., inv.nr.8.
7. D.w.z. ongeveer 210,- per jaar. Dat is nog al
bescheiden. Ter vergelijking: hulponderwijzers
en -onderwijzeressen aan de openbare scholen
in Zutphen hadden een salaris van 250,
400,- per jaar (Jaarverslag Gemeente Zut
phen 1866).
8. Zie bijv. http://www.joodsamsterdam.nl/scholen-be-
waarschool-voor-nederlands-israelitische-minver-
moogenden/.
9. In 1851 telde Warnsveld 2188 inwoners (Ver
slag van den toestand der Gemeente Warnsveld
over het jaar 1851; bron: J.W. van Petersen J.
Harenberg, Warnsveld, historische wandeling door
het dorp en zijn buitengebieden, 1987).
10. Zie b.v. het reglement van de bewaarschool te
Dordrecht 1852. https://planetstitch.dordtena-
zoeker.nl/reglement_bewaarschool1852.htm).
11. Blokkendozen, typisch Fröbelspeelgoed, even
als de vlechtmatjes waar de kinderen veel mee
bezig werden gehouden.
12. Hier staat nu de nieuwe openbare basisschool
Adriaan van den Ende.
2utphen - 2018/3 77
