Vader en moeder Gies met Frits en zus Anneke in
1935. (archief familie Gies)
Door zijn contacten met leden van de Duitse
vakbeweging en de spd is grootvader Gies al
ver voor de oorlog op de hoogte van de aspi
raties van Adolf Hitler en diens volgelingen.
Hij boort zijn Duitse connecties aan om een
ontsnappingslijn voor bedreigde joden op te
zetten. Ook Frits' ouders zijn bij dat werk in
geschakeld. Zijn vader, in de wandeling 'de
kleine F.C.' genoemd, neemt het vakbonds
werk over. Ook reist hij vanaf begin 1936 naar
Duitsland om mensen via Frankrijk of Neder
land in veiligheid te brengen, in veel gevallen
bij de familie Gies thuis. Hun angsten over
een behouden terugkeer van hun ouders kan
Frits zich nog goed herinneren. Er loopt ook
een vluchtroute via Frankrijk, waar vader Gies
aan de Rue d'Hausmann een kantoor had ge
opend onder de naam Banque Generale du
Crédit Financier Hypothèque. Frits: "Mijn
moeders rol was dat zij in Parijs bleef als mijn
vader regelmatig haar paspoort, hoed en bril
nodig had voor joodse vrouwen die per trein
met hem naar Frankrijk reisden."
Opstaan, het is oorlog
Op 1 mei 1940 vieren de Zutphense socialis
ten met vlaggen en vaandels de Dag van de
Arbeid, met grootvader vooraan in de lange
stoet. Tien dagen later om vijf uur 's morgens
stormt Frits' moeder de slaapkamer binnen
met de woorden: "Fritsje opstaan, het is oor
log." Frits is op dat moment een joods jonge
tje van tien. Hij ziet hoe aan het eind van de
Albert Cuypstraat, waar het gezin dan woont
een lange rij stalen monsters met knarsende
rupswielen verschijnt. In het weiland aan de
overzij van de straat namen hun kanonnen de
Nederlandse stellingen aan de overkant van
de IJssel onder vuur.
Gaandeweg de eerste bezettingsjaren wordt
het leven moeilijker. Frits' vader krijgt het
aanbod van de NSB-er Woudenberg, met wie
hij voor de oorlog in het nvv had samenge
werkt, om een vooraanstaande rol te spelen
in het Nederlandsche Arbeidsfront. Hij wei
gert en moet zich voortaan gedekt houden,
maar hij volhardt in zijn verzet tegen de na
zi's. Het lukt hem om zijn joodse moeder Re-
bekka met valse papieren half Arisch te laten
verklaren. Uit die papieren moet blijken dat
Rebekka niet door haar joodse vader, maar
door de Arische boer Voortman uit Eefde was
verwekt.
Frits' vader speelt met zijn ervaring in het
verzorgen van valse papieren en onderdui
kadressen al gauw een voorname rol in het
18 ^utphen - 2018/1
