De proef leek succesvol, maar er valt wel iets
op af te dingen. In ieder geval keerde er één
duif niet terug. Na verplaatsing waren de dui
ven niet direct inzetbaar. Ze hadden enige tijd
nodig om aan hun nieuwe omgeving te wen
nen, voordat ze het verplaatste hok als hun
thuisbasis beschouwden. Bij eerdere proef
nemingen in de omgeving van Leiden en
Amersfoort werden periodes van drie tot elf
dagen in acht genomen. Hoe langer de ver
blijftijd hoe beter de duiven presteerden. Bij
korte verblijfperiodes keerden lang niet altijd
alle duiven terug.7 Hoe lang de duiven in Zut-
phen hebben gestaan aleer ze gelost werden,
wordt nergens vermeld. De demonstratie in
Zutphen vond plaats op 12 augustus. Al op
3 augustus waren de eerste aankondigingen
van deze proef verschenen in de pers. Het is
goed mogelijk dat het mobiele postduivensta-
tion toen al bij het Coenenspark stond. Be
richten daarover ontbreken echter.
Het 'Heeresbrieftaubendenkmal' in Berlijn-Spandau.
(foto auteur, 2009)
Van de tweede patrouille kwam de eerste
duif binnen 13,5 min. terug. Het diertje werd
te 1.28 losgelaten. Alle zes duiven waren te
1.59 terug.
De proefneming had veel bekijks.
Eerste Wereldoorlog
Het gebruik van mobiele dui
ventillen bij het Nederland
se leger is nooit goed van de
grond gekomen. Ons leger
raakte niet in krijgshande
lingen betrokken, zodat het
systeem niet tot het uiterste
getest hoefde te worden. De
Rijkspostduivendienst bleef
een marginaal bestaan leiden
en werd in 1932 opgeheven.
Hoe anders was dat in de ons
omringende landen. Tijdens
de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) werden
door alle strijdende partijen vele tienduizen
den postduiven ingezet. Sommige duiven,
zoals Cher Ami en Vaillant, bereikten helden-
status en werden - al of niet postuum - gede
coreerd. Na hun dood werden ze opgezet en
in legermusea tentoongesteld.8 Alleen al het
Duitse leger had langs het westelijk front 500
duiventillen, van waaruit zo'n 120.000 duiven
zijn ingezet.9 In Berlijn-Spandau staat thans
nog een oorlogsmonument dat de frontpres
taties van deze dieren in herinnering houdt.
Ook in Brussel en Lille (Fr.) staan monumen
ten voor militaire postduiven uit de Eerste
Wereldoorlog.
Noten
1. Zutphensche Courant 10-14 augustus 1905.
2. J. Lenselink, 'De postduivendienst van de
Koninklijke Landmacht', in: Armamentaria 26
O992).
3. 'De postduif in dienst onzer krijgsmacht', in:
Hollandsche Revue jrg.10 (nr. 2, 1905).
4. Leeuwarder Courant 3 augustus 1905.
5. Zutphensche Courant 14 augustus 1905.
6. bij Vorden.
7. Algemeen Handelsblad 11 juni 1902.
8. Heim Meijerink: Postduiven, helden in de Eerste
Wereldoorlog (www.wereldoorlog1418.nl/dui-
ven/).
9. Lenselink, t.a.p.
10 ^utphen - 2018/1