Betty Snatager
JessieJongejans
Zutphen, 7 oktober 1941. Flora Snatager (24) rent de keuken binnen. 'Betty! Herman
heeft naar de bakkerij gebeld! Hij blijft vannacht in Wapenveld. Ze zeggen dat de Duit
sers vannacht een razzia houden.' Verbaasd kijkt Betty (27) haar nicht aan. 'Een razzia...?
Papa hoorde die geruchten ook. Hij vond het heel verstandig.'
Betty Polak groeit
op in den Haag.
Ze leert Herman
Snatager kennen
op een Joods feest.
Na hun huwelijk
trekt ze bij Herman
en zijn moeder
Julie Snatager-Wal-
lerstein in op de
Raadhuissteeg 8 in
Zutphen. Herman
heeft de Firma
Snatager en Zn,
een grossierderij in naaiartikelen, voortge
zet na de dood van zijn vader Emanuel. Hij
is vaak onderweg om artikelen bij klanten te
bezorgen.
Flora is een van de twee dochters van Da
vid en Hedwig Snatager-Anschel. Zij hebben
een bakkerij op de Nieuwstad 16 in Zutphen.
Herman Snatager (29) belt vanuit het huis
van Anna Visser, een klant in Wapenveld, die
hem overtuigt om die nacht in haar huis te
overnachten.
Wel of niet onderduiken?
In de nacht van 8 oktober worden overal in
de Achterhoek en Twente razzia's gehouden.
In Zutphen worden acht Joodse mannen op
gepakt. Twee dagen later is er familieoverleg
in de bakkerij op de Nieuwstad. Hermans
jongere broer Eduard kan een onderduik
plaats krijgen bij zijn broer in Wapenveld.
David Snatager
blijft in zijn bakke
rij. Hij loopt min
der gevaar omdat
mensen toch moe
ten eten, zegt hij.
Eduard vertrekt
een paar dagen la
ter naar Anna Vis
ser in Wapenveld,
waar hij tot de be
vrijding onderge
doken zal blijven.
Herman blijft on
dergedoken in Wapenveld.
Betty houdt samen met haar schoonmoeder
Julie de grossierderij draaiend. Het gonst van
de geruchten over de razzia. De acht opge
pakte Zutphense mannen zijn naar Mauthau
sen gedeporteerd en daar korte tijd later ver
moord. Sommigen zijn volgens de Duitsers
bezweken aan hersenletsel, anderen zijn op
de vlucht doodgeschoten.
Toch is Betty blij als Herman in januari
1942 uit Wapenveld terugkomt in Zutphen.
Er zijn geen nieuwe razzia's geweest. Je kunt
je toch niet voortdurend blijven verstoppen?
Ze zijn jong en willen genieten van het leven!
Een maand later onteigenen de Duitsers veel
Joodse bedrijven, waaronder de Firma Snata-
ger. Betty en Herman zitten zonder inkom
sten. Gelukkig kan Herman als knecht aan de
slag in de bakkerij van oom David.
Betty en Herman Snatager in 1941.
(uit: H. Snatager: Zo gaan we allemaal: brieven van een
vervolgd man. Spaarndam 1988)
^utphen - 2017/3 83
