Opkomst en neergang van de Nieuwe
Zutphensche Courant
Jan Nieland f
Een halve eeuw lang - van 1869 tot 1919 - verschenen er in Zutphen twee concurrerende
nieuwsbladen naast elkaar. Over de Zutphensche Courant is al eerder in dit tijdschrift ge
publiceerd.1 De Nieuwe Zutphensche Courant heeft tot nu toe betrekkelijk weinig aandacht
gekregen. Dit artikel schetst hoe deze krant van apolitiek advertentieblad veranderde in
een krant die een conservatief gedachtengoed uitdroeg.
Dit artikel is gebaseerd op aantekeningen uit de nalatenschap van Jan Nieland. Rob Kammelar redigeerde
die en verschoof het accent naar de geschiedenis van Nieuwe Zutphensche Courant.
Politiek engagement
Onder heel andere omstandigheden zag 24
jaar eerder DeKaleidoskoop, Nieuws- en adverten
tieblad voor Zwolle, Deventer, Zutphen, Apeldoorn
het levenslicht. Deze voorloper van de Zutp-
Dirk Donker Curtius (1792-1862), liberaal politicus,
pleitte voor invoering van de ministeriële verant
woordelijkheid en een rechtstreeks gekozen par
lement; voorvechter van de vrijheid van drukpers.
(tekening door J. Kayser, 1847; RKD - Collectie
Iconografisch Bureau, Den Haag)
Op 5 november 1869 verscheen voor de eer
ste maal in Zutphen De Omroeper, Advertentie
blad voor stad en graafschap Zutphen. Het blad
kwam eenmaal per week op vrijdag uit, en
werd gratis verspreid in een oplage van twee
duizend. De uitgever was J.H.A. Wansleven
Zoon. Naast een uitgeverij annex boekhandel
bezat Wansleven ook een soort Franse ba
zaar, waarin hij de meest uiteenlopende arti
kelen te koop aanbood. Russisch lederwerk,
parfumerieën, galanterieën, Japans lakwerk,
borstels, kammen, bloemen, viltschoenen,
damestassen en borstbonbons vormen slechts
een kleine greep uit het assortiment. Er is dan
ook geen reden om aan te nemen dat Wansle-
ven met De Omroeper iets anders van plan was
dan een flink aandeel in de lokale adverten
tiemarkt te veroveren. Immers, enkele maan
den eerder waren bij wet het dagbladzegel en
het advertentiezegel - de verfoeide belastin
gen op nieuws- en advertentiebladen - afge
schaft. Dat maakte het voor adspirant-uitge-
vers een stuk aantrekkelijker een eigen krant
of advertentieblad te exploiteren.2
hensche Courant verscheen in een tijd dat er
nog geen wettelijke vrijheid van drukpers was,
en nieuws- en advertentiebladen nog zwaar
werden belast.3 Alle reden dus voor politiek
76 Zutphen - 2017/3
