Die INTERNIERTEN DEUTSCHEN OFFIZIERE und UNTER-
OFFIZIERE sagen den EiNWOHNERN der Stadt ZUTPHEN fUr die
ihnen erwiesene freundliche Aufriahme und das grosse Entgegen-
kommen auf diesem Weje
ihren aufpiohtigaten Dank.
Ganz besonderen Dank schulden wir- alle den stadtischen
Behörden, die vom ersten Tage an bis zu unserm Fortgehsn
immer bemüht waren, uns den Aufenthalt in der gastfreien Stadt
so angenehm als möglich zu machen.
Wir wUnschen alien Bewohnern Zutphens das Beste und bitten
sie, uns glauben zu wollen, dass wir die schone, friedliche Zeit,
die wir hier verbringen durften, nicht vergessen werden.
lm Namen der Deutschen Internierten
BRAUNE,
Oberleutnant zur See.
Middels deze advertentie in de Zutphensche
Courant van 22 november 1918 dankten de Duitse
militairen de Zutphense bevolking voor de hartelij
ke opvang. (Regionaal Archief Zutphen)
ren te hebben nagelaten. Een paar berichtjes
in de Zutphensche Courant, wat bewaarde
correspondentie met de distributiedienst,
het programmablad van een feestavond in de
Buitensociëteit, een enkel fragment in de me
moires van een Zutphens predikant, dat is het
ongeveer. Zelfs de stoffelijke resten van Un-
teroffizier Kalble zijn inmiddels overgebracht
naar elders. Een afgesloten en lang vergeten
hoofdstukje Zutphense geschiedenis.
(Dit artikel is een sterk ingekorte bewerking van een
bijdrage van dezelfde auteurs in: Hans de Beukelaer,
Timothy Sodman (red.), 1914-1918. Als Krieg und
Frieden neben einander wohnten Toen oorlog en vrede
buren waren. Aalten 2014.)
Literatuur en Bronnen
1 Evelyn de Roodt, Oorlogsgasten. Vluchtelingen
en krijgsgevangenen in Nederland tijdens de Eerste
Wereldoorlog. Zaltbommel 2000.
2 De Roodt, a.w.
3 Rob Kammelar Jan Klompenhouwer, Wie was
tochFriedrichBraune, in Zutphen 2015-2
4 Zutphensche Courant (hierna ZC) 16 en 17
mei 1918.
5 Ank van Alten, 166 Belgische vluchtelingen voor
Zutphen, in Zutphen 2015-3.
6 Regionaal Archief Zutphen (hierna RAZ),
archiefnr. 480 (Distributiedienst Zutphen
1914-1918), inv.nr. 27.
7 ZC 31 mei 1918.
8 RAZ, archiefnr.480, inv.nr.27.
9 ZC 1 juni 1918.
10 RAZ, archiefnr. 142 (coll. Gimberg), inv.nr.
171; archiefnr.480, inv.nr. 27.
11 ZC 27 mei 1918.
12 H. Steenvoorden: '"...een groep geweten-
looze schurken die dezen oorlog veroorzaakt
hebben". De relatie tussen Engelse oorlogspro
paganda en Duitslandbeelden in de Telegraaf
en de Nieuwe Rotterdamsche Courant', in De
Grote Oorlog. Kroniek 1914-1918, Nr. 16 (2008).
13 Toen de Duitsers zich onder de laatste gealli
eerde offensieven begonnen terug te trekken,
stuwden ze opnieuw grote groepen vluchte
lingen - Fransen en Belgen - voor zich uit.
Velen van hen zochten hun heil in ons land.
Zutphen ving enkele tientallen Fransen op,
die ondergebracht werden in school D op de
Tadamasingel.
14 ZC 29 oktober 1918.
15 RAZ, archiefnr.480, inv.nr. 27.
16 ZC 9 oktober 1918.
17 Martin Kraaijestein: Nederland in de Eerste
Wereldoorlog. Lokale noden en lokaal beleid in
Nederland 1914-1918 (2001), op: www.wereld-
oorlog1418.nl; Jaarverslag Gemeente Zutphen
1918.
18 Deutsche Zeitung, Reihe 2nr.4 (nov. 1918);
RAZ, bevolkingsregister Zutphen.
19 ZC 12 augustus 1918.
20 J.C.A. Fetter: Herinneringen. Arnhem 1958.
21 Jaarverslag Gemeente Zutphen 1918; Deutsche
Zeitung, Reihe 2Nr.4 (nov. 1918).
22 Deutsche Zeitung, Reihe 1Nr.6 (sept. 1918).
23 Deutsche Zeitung, Reihe 2Nr. 1 (okt. 1918);
Zutphensche Courant 6 september 1918.
24 ZC 23 november 1918.
25 Rob Kammelar Jan Klompenhouwer, 'Met
militaire eer. Een begrafenis in Zutphen', in
Zutphen 2015-1
46
Zutphen - 2017/2
