Woelige tijden
5
hebben, dezelfde wapens die zus Anna ook
heeft gehad.5 Daardoor ontstaat in later eeu
wen verwarring. Zo verwisselt Van Spaen Jutte
met Anna.6 Wie is nu wie? Is Anna hertrouwd?
Nee! Anna blijven we in de jaren daarna in de
archieven tegenkomen als weduwe van Hen-
rick Kaelsack. Ze leeft nog als de Spanjaar
den in 1572 het Bloedbad van Zutphen aan
richten. Tot nu toe lijkt haar naam voor het
laatst genoemd in een regest uit 1577, een
stuk waarin ook haar dan getrouwde dochter
Geertruid genoemd wordt met haar man, ene
Peter van Apeldoren.7
Anna leefde in roerige tijden. In de kerk
rommelde het. Het nieuwe gedachtegoed van
de Reformatie won terrein, ook in Zutphen.
Haar zwager Van der Capellen ging daar over
tuigd in mee terwijl haar broer Coenraedt als
kerkmeester de gemeenschap op de meer
vertrouwde christelijke gedachten probeerde
te houden en met dat doel voor ogen initi
atief nam tot het oprichten van een biblio
theek met 'verantwoorde' lectuur: de Librije
naast de Sint-Walburgiskerk.
Er was grote onvrede over het bewind van
koning Philips ll, wat in 1568 zou uitlopen op
een oorlog. Pas in 1591 zou Zutphen defini
tief bevrijd worden. Verder was er naast alle
'gewone' leed het lijden door besmettelijke
ziekten als tuberculose en die afschuwelijke
pest, waarvoor de stad pas in 1576 de eer
ste omgangsvoorschriften gaf.8 Er werden in
die tijd veel kinderen wees. Daarom werd in
1564 het Burgerweeshuis opgericht. Een do
cument uit datzelfde jaar vermeldt dat Anna
700 goudguldens heeft geschonken aan het
nieuw opgerichte weeshuis voor het onder
houd van de weeskinderen en dat zij en haar
erfgenamen daarmee het recht verworven
hebben om een vijfde weeskind in het huis
te plaatsen.9
Ook de kindersterfte was heel hoog. Anna
was elf jaar getrouwd met Henrick. Mogelijk
hadden ze eerder kinderen en bleef alleen
dochter Geertruid in leven. Een dergelijk lot
trof Geertruid later. Zij verloor meerdere kin
deren.
Meer sporen van Anna
Voor Anna ging het gewone leven door. Ze
had de beslommeringen rond haar levenson
derhoud. Zo zien we dat ze in 1549 een rente
koopt, die haarjaarlijks tienJoachimsdaalders
moet opleveren.10 Een jaar later blijkt ze pro
blemen te hebben rond de jaarlijkse levering
van rogge aan het Heer Hendriksconvent, en
wordt ze bij deze vete in het gelijk gesteld.11
Uit een kentenis uit 1557 kunnen we aflei
den dat haar ouders inmiddels gestorven zijn.
12 Samen met zus Jutte en haar broers Coen-
raedt en Jacob besluit ze een huis uit de nala
tenschap te verkopen.13
In 1564 is ze weer betrokken bij de verkoop
van een huis, maar dan uit de nalatenschap
van haar broer Coenraedt, die in 1559 is ge
storven zonder een vrouw of kind na te laten.
Ze doet dat dan samen met haar broer Jacob
en haar zwager Hendrik van der Capellen, die
inmiddels weduwnaar is van Jutte.14
In de stadsrekeningen van Zutphen uit
1570-1571 vinden we haar weer als ze de 9
gulden 24 stuiver Brabants krijgt, die eerder
naar heer Johan Schimmelpenninck gingen.
Iets verder in de rekeningen wordt ze op
nieuw vermeld als juffer Anna Kaelsakx, zali
ger Henrick Kaelsakx weduwe.15
Tot nu toe lijkt de vermelding uit 1577 de
laatste te zijn. Dan laat ze in aanwezigheid
van dochter Geertruid en schoonzoon Peter
vastleggen dat ze een huisje uit de Beuker
straat uitdrukkelijk schenkt 'tot der armen
behoef'.16
Nieuw familiegeluk
Als schoonzoon kreeg Anna Peter van Apel
doren. Hij was Heer van Duistervoorde.17 Zijn
^utphen - 2017/1
