Op weg naar het slagveld
Gelderse plattelandsschutters in Zutphen
(1830/1831)
Rob Kammelar
Toen de Belgische opstand in augustus 1830 aan betekenis won, raakte het leger van het
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden door massale desertie uit de zuidelijke garnizoe
nen ernstig verzwakt. Om de opstand te kunnen onderdrukken moest de krijgsmacht
snel weer op sterkte gebracht worden. Daartoe werd in het hele land de eerste ban van
de schutterij gemobiliseerd. In een vorig artikel werd verteld onder welke omstandighe
den de dienstdoende schutterij van Zutphen mobiliseerde. Het volgende verhaal vertelt
van de problemen die zich in Zutphen voordeden doordat onze stad was aangewezen als
centrale verzamelplaats voor de gemobiliseerde plattelandsschutters uit het Gelderse
Noorderkwartier. Ook wordt kort ingegaan op de rol van de Gelderse schutterijen tijdens
de Tiendaagse Veldtocht.
Verzamelplaats Zutphen
Op 2 november 1830 vertrok de keurcompag-
nie van de gemobiliseerde stedelijke schutte
rij van Zutphen naar haar mobilisatiebestem
ming Grave.1 Maar daarmee keerde de rust
in Zutphen allerminst terug. Onze stad was
namelijk aangewezen als centrale verzamel
plaats voor de gemobiliseerde rustende schut
terijen uit het Noorderkwartier van Gelder
land. Hier werden de opgekomen schutters
geformeerd tot compagnieën, die vervolgens
tot drie bataljons, van zes compagnieën elk,
werden samengevoegd.2 De sterkte van deze
drie bataljons samen bedroeg ongeveer 2700
man. Al deze mannen moesten voor kortere
of langere tijd in Zutphen worden onderge
bracht en gevoed.
Van de ene op de andere dag moesten boe
ren hun vee en hun akkers in de steek laten,
handwerkers en handelaars hun broodwin
ning staken. Gorssel had 70 schutters op de
been gebracht, inclusief 8 mannen uit Dorth.
Op 15 november 1830 verzamelden ze zich
bij Huize Wolzak in Eefde. Daar werden ze
toegesproken door Gorssels kersverse burge-
meester J.A. de Vuller, die als oud-officier bij
de dienstdoende schutterij van Zutphen zich
meteen na 's konings oproep als vrijwilliger
had gemeld. Hij kreeg echter geen toestem
ming zijn burgemeesterspost te verlaten.
Johan Anthon de Vuller (1799-1883) was in 1830
net burgemeester van Gorssel geworden, toen
hij de gemobiliseerde schutters uit zijn gemeente
uitgeleide moest doen. (Regionaal Archief Zutphen)
Zutphen - 2016/2
35
