xutnter
Kaart van de Berkel uit 1595 met de Berkel. In dat
jaar werden de eerste plannen gemaakt tot het op
richten van een Berkelcompagnie. Die kwam echter
pas in 1644 tot stand. Langs de Berkel zien we ach
tereenvolgens Zutphen, Lochem, Borculo, Eibergen,
Vreden, Stadtlohn en Coesfeld. Ten noorden van
Zutphen ligt Deventer, ten zuiden ervan Doesburg.
(Landesarchiv Nordrhein-Westfalen nr. 20641)
hoewel 'truilen' (of 'wegen': duwen met een
stok vanaf de kant) ook tot de mogelijkheden
behoorde. Maar gezien het bochtige karakter
van de grachten was dat laatste niet handig.
Zeilen en jagen (voorttrekken aan een touw)
was niet mogelijk vanwege het ontbreken van
een mast. De boot was dus niet geschikt voor
transport op de IJssel vanwege het ontbreken
van een goed jaagpad (wisselende waterstan
den). Op de Berkel was dit echter wel moge
lijk. De Berkel was door de vele bochten en
vooral watermolens vrijwel onbevaarbaar. In
1644 werd echter door particuliere handela
ren de Berkelcompagnie opgericht om deze
rivier bevaarbaar te maken. In 1646 (onge
veer het bouwjaar van het opgegraven schip)
waren Vreden en het Münsterland voor het
eerst per boot bereikbaar vanuit Zutphen.
Stroomafwaarts konden ook kleine hout
vlotten richting Zutphen drijven. De eerste
scheepsladingen vanuit Vreden zijn exact
bekend. Ze bestaan uit houten krommers
en planken voor de scheepsbouw en uit pijp
aarde.11 In Zutphen werden tussen 1646 en
1696 kleipijpen geproduceerd van Vredense
^utphen - 2016/1 7
Scheepsdelen tijdens de open dag in de Zutphense
Broodfabriek. (Archeologie gemeente Zutphen)
man Peter Janssen. Hij wordt in de stadsreke
ningen namelijk genoemd als bouwmeester
van een kort voor 1648 gebouwde stadsaak.
Sporen van reparaties tonen aan dat de praam
enige tijd heeft gefunctioneerd. De boot zou
dan in 1663 door de stad zijn verkocht aan
een particulier, nadat in 1662 een nieuwe
stadsaak was besteld. Deze particulier, burger
meester Schimmelpenninck, heeft er dan nog
enige tijd gebruik van kunnen maken.
De praam werd vrijwel zeker geboomd, al-
