Magistraat contra gemeente
ExtraB uit bet Memorien-en efolutitn-
boek der Stad Zutphen»
Joïit den 24. Jpril 178 3.
tv refumtie gedelibereert zynde op ze
ker adres aan het Collegie der Ge-
meensliedèn in dato den 2. defes
maands geprefenteerten door 't
zelve en corps op den 9. daar aan
volgende ter Vergadering van Haar
Edele en Achtbare overgebragt
mitsgaders op de propofitie door Hun Eerzame ter dier
occafie gedaanis goedgevonden en vcrftaan, dat't ge
melde Collegie wederom en corps in den Raad zal
ontbodenen aldaar aan het zelve door den Heer Prefi*
derende gecommuniceertvoorgelefen yoorts per ex
tradural ter hand gefield worden 'c navolgende ant
woord.
Dat Haar Edele en Achtbare met de vereisfchte
attentie 't aangetogen adres gcëxamineert hebbende
niet kunnen verbergen hunne uiterfte furprife zo over
de buitenfporige praetenfiendaar by vervatals we
gens de gedemefureerde en disrefpe&ueufe termen
waar in 't zelve is gecoucheert.
A Dat
Aanhef van de gedrukte resolutie van het stadsbe
stuur van Zutphen van 24 april 1783. (Oud-archief
Zutphen, inv.nr. 552)
beslissing gold als besluit van de magistraat.
Dat was begrijpelijk, want men kon een stad
niet besturen met voorschriften die slechts
namens een deel van de schepenen werden
uitgevaardigd. Maar even begrijpelijk is het
dat Verstege en zijn twee medestanders aan
hun patriotse geestverwanten in de burgerij
wensten te bewijzen dat zij de goede zaak niet
hadden verraden. Bij alle politiek gevoelige
resoluties uit de koker van het prinsgezinde
kamp verlangden zij daarom aantekening van
hun afwijkende mening in het memorie- en
resolutieboek. Die aantekeningen hebben
de vorm van uitvoerige betogen, vaak vele
bladzijden lang. Het resultaat is dat de lezer
van het memorieboek vaak uitvoeriger krijgt
uitgelegd wat er tégen een besluit sprak dan
ervóór, want de indieners waren in hun argu
menten meestal beknopt. De negen konden
het evenwicht herstellen met een zogeheten
contra-aantekening - een reactie op de aan
tekening van de tegenpartij - maar erg veel
werk maakten zij daar niet van. Trouwens,
het dissidente drietal kon dan weer reageren
met een 'nader advies'. Elk van deze reactie
stappen werd thuis zorgvuldig voorbereid.
Men kwam met een uitgeschreven tekst op
dagen, las die in de raadsvergadering voor en
verzocht dat het stuk naar het memorieboek
zou worden gekopieerd. Dat werd altijd toe
gestaan, want niemand durfde het verwijt uit
te lokken dat hij een collega belemmerde in
het uiten van zijn mening.
Dit alles had bestuurlijk geen enkel effect,
want een besluit van het stadsbestuur had
rechtskracht vanaf het ogenblik van afkondi
ging, ongeacht de vraag of er nog een pro
cedure van aantekening liep. De heren sche
penen bedreven een ritueel ten behoeve van
de burgerij. Beide partijen moesten hun aan
hang tonen dat zij zich kranig weerden. Zij
zorgden er wel voor dat hun optredens bin
nen de magistraat over beladen onderwerpen
in de hele stad bekend werden. Het kwam
zelfs wel voor dat een betoog dat als aanteke
ning of contra-aantekening in het memorie-
en resolutieboek was opgenomen, door de
auteur of zijn sympathisanten in druk onder
het volk werd verspreid.
De patriotten hebben geprobeerd twee al
oude maar in verval geraakte instituties te
revitaliseren, met de bedoelingen ze als
machtsinstrumenten tegen de magistraat in
te zetten. Het betrof in de eerste plaats het
college van gemeenslieden, kortweg vaak 'de
gemeente' genoemd. In de middeleeuwen
was het in veel steden de gewoonte geweest
108 Zutphen - 2015/4
