U/V d/V///ï'(Ü
/■VA-S HEECKEREH,
(lA&dif' recAfdcw xe%
De hoofdrolspelers
In de patriottentijd was de patriciër Bernard
Joost Verstege presiderend burgemeester, dus
voorzitter van de vergaderingen van de ma
gistraat. Hij was de éminence grise, al sinds
i747 schepen, toegewijd aan de belangen van
de stad en zijn inwoners en algemeen geacht.
Tot afgrijzen van de meerderheid van zijn col
lega's ontpopte hij zich als een vurig patriot.
Hij vond niet alleen dat de bevoegdheden
van de stadhouder de autonomie van de stad
ontoelaatbaar aantastten, maar ook vond hij
- hoewel zelf stammend uit een patricisch ge
slacht - dat de gewone burger meer invloed
moest krijgen op het bestuur van de stad. Ver
stege had slechts twee medestanders in de ma
gistraat, opvallenderwijs allebei edelen. Met
zijn drieën moesten zij het tegen negen star
re orangisten opnemen. De luidste medestan
der van Verstege was Frederik Benjamin van
der Capellen, heer van Rijsselt. Hij was een
nieuweling in de raad, pas in 1779 benoemd.
Het patriots elan zat bij hem in de familie. Hij
was een broer van de beroemde Robert Jas
per van der Capellen, heer van de Marsch, die
zou uitgroeien tot voorman van de patriotten
op nationaal niveau. In Zutphen kwam de be-
weging via Frederik Benjamin feitelijk onder
de aansturing van Robert Jasper te staan. De
derde patriotsgezinde schepen was Wigbold
Alexander de Rode van Heeckeren, schepen
sinds 1767. Hij hield zich op de achtergrond,
maar stemde wel altijd met Verstege en de
heer van Rijsselt mee.
Het prinsgezinde negental in het stadsbe
stuur, bestaande uit vier edelen en vijf leden
van het patriciaat, werd aangevoerd door
de vurige orangist August Robbert van Hee-
ckeren, heer van Suideras. Hij was pas in
1780 schepen geworden, maar was daarna
heel snel de politieke leider geworden van
de behoudende partij in Zutphen. Hij was
dan ook bij uitstek het mikpunt van patriotse
schotschriften. Zijn acht geestverwanten lie
ten de ideologische strijd met de patriotten
graag aan hem over. Hun eigen interesses be
perkten zich tot behoud van de bevoorrechte
posities van henzelf en hun families. Daar
voor hoefden zij niet meer te doen dan steeds
met Suideras mee te stemmen.
Ondanks de scherpe politieke tweestrijd wa
ren de heren schepenen ertoe veroordeeld te
blijven samenwerken in de aangelegenheden
van alledag. Het bestuurlijke handwerk ver
eiste nu eenmaal collegialiteit in praktische
zaken. Zo zien we de heren van Suideras en
van Rijsselt in 1781 gebroederlijk sollicitan
ten beoordelen voor de vacante positie van
stadsvroedvrouw.1
De memorie- en resolutieboeken
De besognes van het stadsbestuur zijn ver
eeuwigd in de 'memorie- en resolutieboeken'
(notulen en besluiten).2 Men kan ze tegen
woordig online inzien via de site van het Re
gionaal Archief Zutphen. Wanneer de negen
prinsgezinde schepenen het onderling over
een besluit eens waren, kon dat als 'resolu
tie van de magistraat' worden genoteerd en
openbaar gemaakt, want een meerderheids-
^utphen - 2015/4 107
