Wapsen. Hij werd veroordeeld tot het betalen
van 8 pond.20,21 Mogelijk is deze Nicolaas een
nakomeling van Gerard van Wapsen.
Flinke boerderij
Intussen was graaf Reinald i in 1326 opge
volgd door zijn zoon Reinald ii, die in 1339
de hertogstitel voor Gelre verwierf. Omdat
diens zonen uiteindelijk zonder rechtmatige
kinderen stierven, kwam het hertogdom Gel-
re, en dus ook de hof te Wapsen, in 1371 aan
Willem van Gulik.
Ergens rond deze tijd moet de domeinfunc
tie van Wapsen zijn beëindigd. In ieder geval
is 'onsen hoff tot Wapsem', die hertog Willem
in 1392 aan Johan van der Capellen verpacht
te, geen domeinhof meer, maar gewoon een
flinke boerderij met land en bijgebouwen.22
Acht jaren later gaf hertog Willem deze hof
in pandschap23 (een soort erfpacht) aan zijn
bastaardzoon Johan van Ammerzoden24, die
door huwelijk heer van Sinderen (op de Voor-
sterklei) werd. Ruim anderhalve eeuw lang zal
vervolgens dit pandschap van de hof van Wap-
sen in het bezit van Sinderen blijven.
Noten, bronnen, literatuur
1 In het merendeel van de historische ver
meldingen en in alle historische literatuur
wordt de schrijfwijze Wapsen gebruikt en
niet Wapsum. Daarom schrijf ik in dit artikel
consequent Wapsen, mede omdat Wapsum de
indruk wekt dat we hier met een heim-naam te
doen hebben, wat niet het geval is.
2 B. Fermin en D. Rijs, 'De Hof van Wapsen', in
Zutphense Archeologische Publicaties 99, in voorbe
reiding.
3 E.J. Harenberg, Oorkondenboek van Gelre en
Zutphen tot 1326, 8e aflevering, 's-Gravenhage
2003, 1134.02.02.
4 Dienstmannen, die namens de graaf een grafe
lijk domein beheren.
5 J.M. van Winter, Ministerialist en Ridderschap in
Gelre en Zutphen, Vereniging Gelre, Werken nr.
32, Arnhem 1962, 309.
6 L.S. Meihuizen, De Rekening betreffende het
Graafschap Gelre 1294/1295, Vereniging Gelre,
Werken nr. 26, Arnhem 1953, p.79 e.v.
7 Idem, p. 79 en 81.
8 Idem, p. 81.
9 EJ. Harenberg, Oorkondenboek van Gelre en Zut-
phen tot 1326, 1321.11.29.
10 Regionaal Archief Zutphen (RAZ), archief nr.
0325, Archief Kapittel van St. Walburgis 1059
1606, regestenlijst, regestnr. 90.
11 B. Fermin, 'Een glimp van Wesse', in Zutphense
Archeologische Publicaties 74, Zutphen 2012.
12 P.N. van Doorninck, Het oudste Leenactenboek
van Gelre 1326, Haarlem 1898.
13 Gelders Archief (GA), Hof van de graven en
hertogen van Gelre en Zutphen, inv.nr. 204.
14 Malder: oude Oost-Nederlandse inhoudsmaat
voor graan; 1 malder is ongeveer 165 liter.
15 GA, Hof van de graven en hertogen van Gelre
en Zutphen, inv.nrs. 371A, 373.
16 Idem, idem, inv.nr. 372.
17 R. Wartena, 'Ontginningen en "Wüstungen"
op de Veluwe in de veertiende eeuw, in Bijdra
gen en Mededelingen Vereniging Gelre, Arnhem
1975, p. 24.
18 P.N. van Doorninck, Schatting van den Lande
van Gelre voor de Veluwe van het begin der 14e eeuw
naar het oorspronkelijk handschrift in het Rijksar
chief te Arnhem, Haarlem 1905, p. 22.
19 RAZ, archief nr. 0191, Particuliere charters
Zutphen, regestenlijst, regestnr. 13.
20 GA, Hof van de graven en hertogen van Gelre
en Zutphen, inv.nr. 651.
21 Tgoet to Hughinc in der buerscap Ocken vinden we
in 1382 in de archieven als leen van het Over-
sticht, (de buurschap Oeken ligt direct naast
Wapsen). W.A. Beelaerts van Blokland, Stichtse,
Gaasbeekse en Overijsselsche Leenen, gelegen in
Gelderland, Arnhem 1907, p. 90.
22 P.N. van Doorninck, Acten betreffende Gelre en
Zutphen 1376-1392, Register B No. 23, Haarlem
1900, p. 326.
23 P.N. van Doorninck, Acten betreffende Gelre en
Zutphen 1400-1404, Register B No. 25, Haarlem
1901, p. 7-9.
24 A.P. van Schilfgaarde, Zegels en genealogische ge
gevens van de graven en hertogen van Gelre, graven
van Zutphen, Vereniging Gelre, Werken nr. 33,
Arnhem 1967, p. 115.
Zutphen - 2015/3 71
