van de linkeroever van de IJssel afkomstig is.
De rentmeester in Zutphen is op dat moment
Wilhelmus de Calflar.
Het enkele jaren geleden in Wapsen gevon
den ïge-eeuwse zegel van ene Gerardi de Wap
Wesmogelijk onze rentmeester, vertoont
heel opvallend als zegelteken een ram. Mis
schien toeval, maar het zou evengoed een ver
wijzing kunnen zijn naar de schapenhouderij,
die telkens weer in verband met Wapsen ver
meld wordt.
Behalve één ï4e-eeuwse vermelding komen
we het dienstmannengeslacht van Wapsen in
historische bronnen later niet meer tegen.
Verder lijkt het erop dat met Gerard ook zijn
laatste rentambt verdwijnt, dat relict uit de
tijd van vóór het aaneengesloten territorium
van de graaf. In 1313 bestaat dit rentambt in
ieder geval al niet meer. In de loop van de
14e eeuw worden de Veluwe en de graafschap
Zutphen steeds meer verdeeld in logische,
aaneengesloten bestuursgebieden.
Wesse
Volgens het zegel van Gerard van Wapsen en
Wesse noemden de heren van Wapsen zich
ook naar Wesse, een plek ten zuiden van de
oude stad Zutphen (zie de kaart op het om
slag), praktisch tegenover Wapsen op de an
dere IJsseloever, nu liggend temidden van de
Zuidwijken. De kern van het oude Wesse is de
zandrug, waarop de Joodse begraafplaats ligt:
het huidige Hoge West. Dit Wesse komen we
korte tijd na het optreden van Gerard tegen
in een oorkonde uit 1321. Reinald, zoon van
de graaf van Gelre, staat dan het goed van wij
len Odo van Wesse en zijn broeder Johannes,
gelegen in de villa Wesse (nederzetting) in de
parochie Warnsveld, af aan de stad Zutphen.9
Het goed in Wesse was, evenals Wapsen, een
eigen goed van de graaf van Gelre en Zut-
phen.
Een wijlen Gerardus van Wesse komen we
nog tegen in een akte van 1351. Daarin gaat
het over de overdracht van diens (onroeren
de) goederen aan de proost en de kerk van
het kapittel van Sint-Walburgis in Zutphen.10
Mogelijk is deze Gerardus een nazaat van Ge
rard van Wapsen en Wesse.11
Gezien de vermelding van Wapsen en Wesse
op het zegel van Gerard is het waarschijnlijk
dat het om één en dezelfde familie gaat. Uit
de hiervoor genoemde oorkonden is duide
lijk dat deze familieleden, die zich van Wesse
noemen, verbonden zijn met het goed Wesse.
Een verbinding van leden van de familie van
Wapsen met de ons bekende locatie Wapsen
is in historische bronnen nog niet gevonden,
maar lijkt nu met de vondst in Wapsen van
het zegel van Gerard van Wapsen toch wel
aangetoond.
Hof en buurschap Wapsen
Waarschijnlijk behoorde Wapsen reeds lang
tot de oude domeingoederen van de graven
van Zutphen. In de tijd van rentmeester Ge
rard van Wapsen was dat graaf Reinald i, die
regeerde van 1271-1326. Koenraad en Ge
rard van Wapsen moeten dienstmannen van
de graven zijn geweest, maar of ze Wapsen in
leen hebben ontvangen, is niet bekend. In
ieder geval wordt het goed niet vermeld in
het oudst bewaarde leenregister van Gelre uit
1326.12 Dit kan er ook op duiden dat Gerard
op dat moment niet meer in leven was en dat
er (nog) geen opvolging had plaatsgevonden.
De vroegste vermelding van de hof te Wapsen
die we tot nu toe hebben kunnen vinden, is in
een rekeningenlijst uit 1313/14 van de graaf
van Gelre en Zutphen. Hierin worden, be
halve weer de opbrengsten uit de begrazing
van de graslanden van Wapsen, nu ook de
pachtopbrengsten van de curtis (domeinhof)
Wapsen genoemd.13 Deze rekeningenlijst uit
^utphen - 2015/3 69
