ters: voor Zutphen komen er nog diezelfde
avond honderd vluchtelingen.6 Het is aanpo
ten voor het comité, dat alles georganiseerd
moet zien te krijgen. Maar het lukt. Er is geld
opgehaald en de geschonken goederen zijn
centraal ingezameld. Voor onderdak zijn vier
grotere 'vluchthuizen' geregeld in de Beuker
straat, de Deventerstraat, op de Markt en in
de Nieuwstad. Daarnaast beschikt het comité
over particuliere adressen en zijn er afzonder
lijke 'damescomités' gevormd om de nieuwe
bewoners van de vluchthuizen te begeleiden.7
En zo staat op de avond van 12 oktober het
lokale comité op het perron klaar om de
vluchtelingen te verwelkomen. Helaas is de
aankomsttijd niet helemaal zeker, maar uit
eindelijk rolt de trein om acht uur binnen.
Hij is lang onderweg geweest. 's Morgens
om 10:30 uur uit Vlissingen vertrokken met
dertienhonderd vluchtelingen is er tijdens
de rit vaak gestopt. Niet alleen om groepen
mensen te laten uitstappen op de hun toe
gewezen plekken van bestemming, maar ook
om vluchtelingen de gelegenheid te geven
versnaperingen aan te pakken, die op de sta
tions zijn uitgedeeld: van appels, peren, cho
cola en melk tot peperkoek en sigaren aan
toe. Nederland laat zien dat het zich het lot
van de ontheemden aantrekt. Na een korte
ontvangst, waarbij de Belgen de verzekering
krijgen dat wie in Zutphen uitstapt veilig is,
gaat de groep naar de wachtruimten van het
station. Als voorzitter van het comité zit Bos
man klaar met potlood en een alfabetisch
register om de persoonsgegevens te noteren
en een verblijfplaats toe te wijzen. Er blijken
méér dan de aangekondigde honderd vluch
telingen uit de trein te komen.9 De jongste
is vier weken, de oudste ver in de zeventig.
Het is een drukte van belang. Er loopt politie
rond. Op verzoek van burgemeester Zimmer
man vindt een voorlopig medisch onderzoek
plaats10, en ondertussen gaan ook hier dames
Het Zutphense station rond de eeuwwisseling.
(Stedelijk Museum Zutphen)
rond met melk en 'lekkernijen'. Nederland
se soldaten staan klaar de bagage van de ver
moeide reizigers te dragen tot de plek waar ze
zijn ondergebracht. Voor ouderen, vrouwen
en kinderen heeft het comité rijtuigen be
steld voor vervoer vanaf het station, en net als
elders in het land zal ook hier de lokale bevol
king uitgelopen zijn om die vluchtelingen nu
eens van dichtbij te bekijken.
Gratis op cursus
Een van de vluchtelingen die dit allemaal
meemaakt is Lodewijk Vervloet. In Mechelen
is hij postbode, tót hij met zijn vrouw Fran-
cisca en de beide dochters Josephine (8) en
Louisa (6) besluit te vluchten.11 Alles maakt
grote indruk op deze man, die waarschijnlijk
nog nooit één voet over de grens heeft gezet,
misschien zelfs nog nooit met een trein ge
reisd heeft. Nadat hij wat tot rust gekomen is
in het opvanghuis in de Nieuwstad, pakt hij
pen en papier en stuurt z'n reisverslag samen
met een royale dankbetuiging naar de krant.12
Ook de familie Clément komt als vluchteling
in Zutphen terecht: Louis, fabrieksarbeider,
44 jaar, met zijn vrouw Marie en hun twee
dochters Anna (17) en Isabella (14). Ze ko
men uit Hemiksem, een dorp in de provincie
Antwerpen.13 Als gelukkig voorbeeld van hoe
^utphen - 2015/3
75
