B-kazemat nr. 145 tegen een van de pijlers van
IJsselbrug. De kazemat is als camouflage beschilderd
als de natuursteenblokken van de brugpijler. Op de
pijler rust de geopende draaibrug van de spoor-
overspanning, augustus 1940. (foto: J.J. Overwater,
collectie Stichting Menno van Coehoorn)
bij Zwolle en Deventer in handen moest
zien te krijgen;
2 de Schnelle Gruppe Mitte, met de IJssel
brug bij Zutphen als doel;
3 en de Schnelle Gruppe Süd, die tussen
Zutphen en Bronkhorst de IJssel moest
oversteken.
Maar de brug bij Zutphen is inmiddels ver
nield. Divisiecommandant Zickwolff besluit
daarom dat de Schnelle Gruppe Mitte even
ten zuiden van Zutphen de rivier moet over
steken. Onder dekking van artillerievuur pro
beren om 11.20 uur de eerste rubberbootjes
de overkant te bereiken. Maar de Nederland
se troepen van het 1e bataljon van het 35e
Regiment Infanterie, onder leiding van reser
ve-majoor HJ. Tromp, bieden krachtig tegen
stand. Het is met name de 3e compagnie van
kapitein B. Mulder die de Duitsers onthaalt
op een regen van kogels. Veel last hebben
de Duitsers van het mitrailleurvuur vanuit de
kazemat die tegen een van de brugpijlers ge
bouwd is. Daarnaast vallen er aan Duitse zijde
ook gewonden als gevolg van eigen, te kort
liggend artillerievuur. Tegen het Duitse pant-
serafweergeschut kan de Nederlandse verde
diging weinig uitrichten; er is immers geen
Deze zwaar beschadigde S-kazemat (een 'stekelvar
ken') laat zien hoe effectief het Duitse geschut was.
Deze kazemat lag iets onder de rivierkazemat-zuid,
augustus 1940. (foto: J.J. Overwater, collectie Stich
ting Menno van Coehoorn)
ondersteunende artillerie om het uit te scha
kelen. Bovendien raakt de munitie op. Om
14.15 uur slagen de eerste Duitsers erin de
overkant te bereiken en wordt een bruggen
hoofd gevormd om een pontonbrug te slaan.
Er zijn bronnen die getallen noemen van
wel achthonderd Duitse gesneuvelden bij
Zutphen. Ooggetuigen spraken van 'hopen
dode Duitse soldaten tegen de brug'. Recent
onderzoek houdt het op dertien gesneuvel
den en enkele tientallen gewonden. Dat getal
verschilt niet veel van de verliezen aan Neder
landse zijde.
Door gebrek aan brugslagmateriaal - brug-
delen waren al gebruikt bij de oversteek van
het Twentekanaal - loopt de bouw van de
pontonbrug over de IJssel vertraging op. Pas
op 12 mei kan de 227. Infanterie Division
oprukken richting Grebbeberg, die deel uit
maakt van de hoofdverdedigingslinie.
Op 13 mei, de vierde gevechtsdag, beschouwt
generaal H.G. Winkelman (1876-1952) de
algehele toestand als 'zeer ernstig'. De minis
ters trekken daaruit de conclusie dat de ko
ningin het land onmiddellijk moet verlaten.
Ook het kabinet besluit 'tot verplaatsing van
de regeringszetel naar het buitenland'. Win-
^utphen - 2015/2
39
