Een Nederlandse soldaat houdt bij de IJsselbrug de
wacht bij een wegversperring (zogeheten asperges).
(Stedelijk Museum Zutphen)
van Duitsland sterk is toegenomen. Hij acht
de kans klein dat bij een volgende oorlog, die
grootschaliger zal zijn dan de vorige, de Ne
derlandse neutraliteit geëerbiedigd zal wor
den. Het risico op een strategische overval is
groter dan ooit. Hij wil de gevechtskracht van
het leger opvoeren door meer en beter ge
oefende dienstplichtigen en beter materieel.
Hij wil vooral ook moderner materieel, zoals
pantserwagens en luchtdoelgeschut.
Bovendien bepleit Reijnders de bouw van zwa
re kazematten ter beveiliging van de belang
rijke bruggen over de IJssel, het Maas-Waal
kanaal en de Maas. Deze rivierkazematten
(na de Tweede Wereldoorlog ook wel brug-
kazematten genoemd) zouden dag en nacht
bemand moeten worden door beroepsperso-
neel van de Politietroepen. De minister gaat
hiermee akkoord. Twee van zulke kazematten
komen in de Hoven.
Zwakke linie
Begin 1939 wordt verder nog besloten tot de
aanleg van twee kazemattenlinies, waaronder
de Maas-IJssellinie. Het is een zeer ambitieus
project: bij elkaar 885 mitrailleurkazematten.
Achter de IJssel (de westoever) komen zo'n
vierhonderd kleine kazematten, naast de elf
Een foto uit de mobilisatieperiode, die op 28 au
gustus 1939 werd afgekondigd. De infanterist op de
voorgrond zit achter een Schwartzlose-mitrailleur.
Zijn maten doden de tijd met vissen in de IJssel.
Aan de overkant ligt Stokebrand. (Stedelijk Museum
Zutphen)
grote rivierkazematten, die al gebouwd zijn.
Op 1 september van dat jaar is al een groot
aantal kazematten gereed. De linie moet drie
dagen stand kunnen houden, hopelijk lang
genoeg om de verdediging van de Vesting
Holland (globaal de huidige Randstad) op
orde te hebben.
In principe moet ieder punt van het water
oppervlak bestreken worden door ten minste
twee mitrailleurs. Veel van deze kazematten
komen in de uiterwaarden van de rivier te
liggen. Dat betekent dat ze bij hoogwater on
bruikbaar zijn. Dat ziet de legerleiding niet
als een bezwaar, want de waterspiegel is dan
zó breed en de rivier stroomt dan zó snel dat
de vijand het wel uit zijn hoofd zal laten over
te steken.
Ondanks het grote aantal van vele honder
den kazematten is er toch sprake van een
zwakke linie. Dat komt omdat de kazemat
ten in één lijn liggen; er is geen diepte in de
verdediging. Als de vijand langs één kazemat
weet te komen, dan kan hij de rest via de ach
terkant - die onverdedigd is - oprollen. Er
zijn te weinig troepen in het veld - in de 120
kilometer lange IJssellinie zijn maar vijf ba-
36 ^utphen - 2015/2