Uitzicht vanaf de toren van de Sint-Janskerk. On deraan is de Halterstraat; het derde gebouw links is het oorspronkelijke woonhuis van de familie Kruk ziener, daarachter de fabriek tot aan de Beekstraat (boven), te herkennen aan de sheddaken. Links is de synagoge te zien. De foto is ongedateerd. (foto Zeijlemaker, collectie Stedelijk Museum Zutphen) hertrouwde zijn vader met Johanna Themans, die familiebanden had met Zutphen. In Oldenzaal was Mozes, aantoonbaar vanaf 1894, met zijn halfbroers Salomon en Meijer betrokken bij vennootschap A.M. Krukziener, met het doel het uitoefenen van een pettenmake- rij en de handel daarin, alsmede in de daarmee in onmiddellijk verband sta,a,nde artikelen. De van zelfsprekendheid dat arbeiders een pet droe gen, ook blijkend uit de uitdrukking 'jan-met- de-pet', lag ten grondslag aan het succes van het bedrijf. Ook boeren waren belangrijke afnemers. Het afzetgebied omvatte ook Am sterdam, waar de familie binnen de Joodse gemeenschap verschillende handelspartners had. In 1912 werd de notaris bezocht om de vrouw van de inmiddels overleden Salomon te vrijwaren van bedrijfsaansprakelijkheid, waarbij tegelijk Zutphen als vestigingsplaats werd vastgelegd en bij de bedrijfsactiviteiten toegevoegd het uitoefenen van agenturen en com- missieha,ndel 3. Het bedrijf was toen al ruim een jaar actief in Zutphen. Door de bloei van de Twentse textielindustrie, onder meer door toegenomen afzet in de koloniën, lagen de lonen er hoger dan elders, met gevolgen voor de verkoopprijs van de arbeidsintensieve 'pet-met-klep'. De Krukzieners kozen mede daarom voor een andere vestigingsplaats voor hun bedrijf.4 Zutphen kwam mogelijk in beeld doordat Mozes' halfbroer Hartog Aron in de zomer van 1890 hier kwam wonen, om als twintigjari ge te gaan werken als hulponderwijzer binnen de Israëlitische gemeente.5 Hartog trok in bij het echtpaar Themans-Polak. Bij zijn huwelijk in 1901 met de Zutphense Roosje Menk waren zijn broers Salomon en Meijer getuigen, toen nog pettenmakers woonachtig in Oldenzaal.6 Tot 1910 bleef Hartog de enige Krukziener in Zutphen. Hij veranderde wel van beroep, maar werd géén pettenmaker: in 1906 kreeg hij als fabrikant in essences toestemming een 42 ^utphen - 2015/2

Periodiekenviewer van Erfgoedcentrum Zutphen

Zutphen (vanaf 1982) | 2015 | | pagina 10