Wie was toch...
Mathieu de Simony
Als Lodewijk xiv het Edict van Nantes her
roept (1685), zoeken veel Franse protes
tanten hun heil in Duitsland en de Neder
landen. Mathieu de Simony, seigneur de
Tournay, is een van hen. Hij geeft zich uit
voor meester-glasblazer en is in het bezit van
octrooien en indrukwekkende getuigschrif
ten. Hij begint glasblazerijen in Kleef en
later in Düsseldorf. Overigens met wei
nig succes. In 1689 duikt hij ineens op
in Zutphen. Hij heeft dan een glasbla
zersoctrooi weten los te krijgen van de
Staten van Gelderland. Aan bravou
re ontbreekt het hem allerminst.
Hij overdondert iedereen met
fantastische verhalen over
zijn buitengewone vaardig
heden. Hij wil Zutphen tot
een centrum maken van
de glasindustrie, met glaswa
ren die zelfs de bokalen uit
Venetië doen verbleken.
Het stadsbestuur gaat er
gretig op in. Maar is vooral
geïnteresseerd in vlakglas
voor spiegels en venster
ruiten. Geen probleem voor
Simony; ook dat kan hij als de
beste. Er wordt een contract ge
sloten. Simony zal een glasblazerij
met zes glasovens bouwen. De stad
gaat dat financieren en stelt een
deel van het oude Agnietenconvent
ter beschikking. Binnen een halfjaar
moet de glasblazerij in bedrijf zijn.
Simony werft personeel en
koopt grondstoffen in. Maar
de bouw van de ovens vlot
niet. Hij vraagt om uitstel.
In augustus 1690 meldt hij
de magistraat dat de eerste kleine oven aan
gestoken kan worden. Hij vraagt meteen om
uitbetaling van de in het vooruitzicht gestel
de lening van tweeduizend caroligulden. De
magistraat wil pas betalen als de grote oven
voor vlakglas in bedrijf is. De glasfabriek
komt echter maar niet op gang. Dan beschul
digt een andere Franse refugié Simony ervan
helemaal geen refugié te zijn en ook geen
glasblazer. De stadsbestuurders beginnen
te twijfelen. Zij eisen binnen een maand
een proefstuk. Dat komt er niet.
Mathieu de Simony verlaat Zutphen
met de noorderzon. Behalve zijn schul
den en onbetaald personeel laat hij
ook zijn vrouw en kinderen achter.
De magistraat laat de leughenaer,
bedriegher ende deughniet dag
vaarden, maar hij is en blijft
weg. Later wordt hij nog ge
signaleerd in Potsdam, Neuren
berg en Halle. Overal hetzelfde
verhaal: grootse plannen, veel
praatjes, weinig glaswerk. Dan
verdwijnt Mathieu de Simony
voorgoed in het duister van de
geschiedenis.
(Rob Kammelar)
Literatuur
-J. Gimberg, 'Eene glasblazerij te
Zutphen', in Zutphensche Courant 7 en
14-11-1924.
- M. M. Doornink-Hoogenraad: 'Zut-
phens glas?', in Antiek 18 (1983).
Glazen bokaal die aan Mathieu
de Simony wordt toegeschreven.
(Stedelijk Museum Zutphen)
20 ^utphen - 2015/1
