Hendrik C. Gladbeek
Een bevlogen jeugdwerker in de 19e eeuw
Henk Mulder
Het Réveil
[H.JUNULUNBs vcreenIoihp:
22 oktober 1861. Zutphen is die dag in rep en roer, want Z.M. koning Willem III komt de
eerste steen leggen voor de spoorbrug over de IJssel. De Zutphensche Courant maakt
er uitgebreid melding van in een gratis extra editie. 'Iedereen begrijpt het grote belang
voor Zutphen...' schrijft de krant, doelend op de spoorverbinding die het noorden met
het zuiden en het westen zou gaan verbinden.
Niet in de krant kwam een gebeurtenis die een dag eerder plaatsvond. Toch is ook die
gebeurtenis voor heel veel Zutphenaren belangrijk geweest. Op een bovenhuis ergens
in de Waterstraat kwamen achttien jongemannen bijeen om samen een christelijke
jongelingsvereniging op te richten. Een vereniging die nu nog bestaat onder de naam
YMCA Zutphen-Warnsveld (zie de kadertekst). Over de beginjaren van deze vereniging
en haar bevlogen eerste 'president' gaat dit artikel.
We gaan eerst terug naar het begin van de
19e eeuw. Het is de tijd van het Réveil (1816 -
CA.1860), een internationale godsdienstige
oplevingsbeweging in protestants-christelij
ke kring, die rond 1840 in Nederland haar
hoogtepunt vond. De wortels van deze bewe
ging lagen rond 1816 in Zwitserland en van
daaruit verspreidde deze stroming zich snel
over de rest van Europa. Het Réveil keerde
zich tegen de denkbeelden van de Verlichting
over de maakbaarheid van een betere wereld.
Alleen door innerlijke verandering, geïnspi
reerd door het geloof, kan de mens een be
tere wereld tot stand brengen, dachten de
mensen van het Réveil. De verworvenheden
van de Franse Revolutie werden afgewezen en
terugkeer naar christelijke normen en waar
den gepropageerd. Degenen die door het
Réveil geraakt werden, voelden zich gedreven
om de denkbeelden ervan uit te dragen. Ze
werden wel predikers of woordverkondigers
genoemd.
Het waren veelal bevlogen figuren, die de
taken op zich namen die de officiële kerk liet
110 Zutphen - 2014/4
In 1896 verrees, na afbraak van enkele woninkjes,
op de Paardenwal een geheel nieuw gebouw met in
de gevel in cementletters Chr. Jongelings Vereeniging.
De jongelingen gebruikten de bovenverdieping, het
lokaal beneden werd verhuurd aan de naastgele
gen christelijke school. (collectie YMCA Zutphen/
Warnsveld)