De kazerne Burgerweeshuis
Rob Kammelar
Dit jaar herdenkt het Zutphense Burgerweeshuis zijn 450-jarig bestaan.Van 1664 tot
1895 bewoonden de wezen een gebouw op het Rijkenhage, dat eerder deel uitmaakte
van het klooster Rondeel.1 Na het vertrek van de wezen naar een kleinere behuizing
heeft dit gebouw enige tijd als kazerne gediend. Dit artikel geeft daarover enkele
bijzonderheden.
Koloniale Reserve
In 1890 kwam de reconvalescentencompag
nie van de Koloniale Reserve in Zutphen
in garnizoen. Dit waren soldaten van het
Oost-Indische leger die voor herstel van ziek
te of verwonding naar Nederland waren ge-
zonden.2 Ze werden aanvankelijk gelegerd in
de Waliënkazerne aan het 's-Gravenhof. Ten
gevolge van de 'pacificatie' van Lombok in
1894 moesten er steeds meer soldaten opge
lapt worden. Het Departement van Koloniën
verwachtte op korte termijn bijna vijfhonderd
man te moeten opvangen.3 De Waliënkazer
ne, die officieel plaats bood aan tweehonderd
man, werd al snel te klein.4 De oude kazerne
'Latijnsche School' aan de Rozengracht, die
in zeer slechte staat verkeerde, werd daarom
opnieuw in gebruik genomen.5 Dankzij een
ingrijpende verbouwing konden hier 170
man gelogeerd worden.6 Er moest dus nog
voor ongeveer 120 man plek gevonden wor
den.
Het gemeentebestuur wilde het koloniale
garnizoen graag voor langere tijd aan Zut-
phen binden, omdat dat goed was voor de
middenstand. Daarom kocht de gemeente
in 1895 het voormalige Burgerweeshuis aan
het Rijkenhage voor veertigduizend gulden.
Vervolgens werd dit gebouw gratis en voor
onbepaalde tijd ter beschikking gesteld aan
het Departement van Koloniën op voorwaar
de dat het koloniale garnizoen minimaal drie
honderd man sterk zou zijn.7
De Fi erkel. BorJccI
-Éo^en
Vuilnisbak.
orandkracm
Achtera!i in t
mor dvsïnterie
Rijktmhóiöe
22,°°rts<
Het kazernecomplex Burgerweeshuis na de ver
bouwing van 1896. De tuin was met een ringmuur
van de openbare weg afgescheiden. (Regionaal
Archief Zutphen)
Verhuizingen
Het oude weeshuis moest flink opgeknapt
worden, maar daar kon pas mee worden be
gonnen als de verbouwing van de Latijnsche
School gereed zou zijn. De soldaten die daar
lagen, waren in april 1896 tijdelijk overge
bracht naar het Burgerweeshuis. De verhui
zing stond onder leiding van luitenant W.H.
baron van Neukirchen van Nijvenheim. Veel
mannen moesten per brancard het gebouw
in worden gedragen.8
Toen de Latijnsche School gereed was, werd
vervolgens het Burgerweeshuis ingericht voor
'categorie 1' van de reconvalescenten: zieken
106 ^utphen - 2014/4
