Brusselse regels
Zutphense brieven van 1571
Ria Gresnigt
Niet alleen tegenwoordig klaagt men over Brusselse bemoeienis. Ook tijdens
de regeerperioden van Karel V (1515-1555) en Philips II (1555-1598) hebben de
Nederlandse gewesten het moeilijk met regels en verordeningen uit Brussel. In de
genoemde periode is Brussel het hoogste bestuurscentrum van de Nederlanden. Bij
afwezigheid van de vorst regeert de landvoogd namens hem. In 1571, het jaar waarover
het hier gaat, is Alva de landvoogd. Hij stuurt verordeningen naar de gewestelijke
besturen, die ze weer doorsturen naar hun lokale bestuurders.
De werkgroep Transcriptie van het Regionaal
Archief Zutphen, bestaande uit Sjoerd Gale-
ma, Melia Kooij-van der Leur en Ria Gresnigt,
heeft Zutphense rekeningen uit de periode
1570 tot 1591 getranscribeerd, en is nu bezig
met het toegankelijk maken van Zutphen-
se brieven uit die tijd. In dit artikel worden
enkele brieven uit 1571 belicht.1
Veel gewesten hebben problemen met de re
gels uit Brussel, omdat deze nogal eens hun
rechten of privileges schenden. Die tegenzin
leeft in het gewest Gelre erg sterk. Wanneer
Karel v in 1543 Gelre inlijft bij zijn rijk, is
namelijk afgesproken dat bestuur, financiën
en rechtspraak zo veel mogelijk binnen het
gewest zullen blijven. Maar zowel Karel V als
Philips ii houden zich niet aan die afspraak
en eigenen zich steeds meer macht toe. Dit
leidt tot zo veel onvrede dat zelfs zinvol lijken
de verordeningen slechts moeizaam worden
geaccepteerd.
Zutphen ontvangt de verordeningen uit
Brussel via het Hof van Gelre in Arnhem in
de vorm van brieven en plakkaten. Plakkaten
zijn open brieven, gericht aan de bevolking,
die op openbare plaatsen moeten worden
Koning Philips II van Spanje (1527-1598) geschilderd
door Antonio Moro. (collectie El Escorial)
Zutphen - 2014/3 73
