Zutphen vijftig jaar geleden: 1964 (3)
Op straat gezet gezin
bivakkeert in Sidneypark
Theo Hebing
Vijftig jaar geleden begon
elektrificatie van Zutphen
6 juli 1964 Waar zouden wij zijn zonder elek
triciteit? Een zeer bescheiden indruk daarvan
krijgt men als - wat ook in Zutphen weleens
een enkele keer het geval is - de stroom uitvalt.
Een stad zonder elektriciteit: geen licht, geen
kracht, geen werk, geen leven. Hoe 'dood' een
vrijwel stroomloos tijdperk kan zijn, hebben we
in de Tweede Wereldoorlog ervaren. En toch...
vijftig jaar geleden wist men niet beter. Ook
Zutphen was toen nog van elektriciteit versto
ken.
Maandag is het precies een halve eeuw
geleden dat de heer L. van den Beukel
door de elektriciteitsmaatschappij IJsselcentrale
te Zwolle werd aangesteld als hoofdopzichter
van het Gemeentelijk Electriciteits Bedrijf te
Zutphen. Voor een goed begrip van de toen
malige situatie moet u weten dat destijds in de
IJsselcentrale participeerden de gemeenten
Zwolle, Deventer en Zutphen. Men sprak in
de drie steden wel van 'gemeentelijke electri-
citeitsbedrijven', maar deze werden door de
IJsselcentrale beheerd.
Eerste aansluitingen
Kabels leggen was in die tijd bepaald geen
sinecure. Er waren nog geen machines die
sleuven trokken en dichtten; alles moest met
handkracht gebeuren. Het duurde dan ook
tot 15 april 1915 voordat in Zutphen de eer
ste stroom kon worden geleverd. En dat was
dan precies twee weken nadat in Zwolle de
eerste aansluitingen tot stand waren geko
men.
'Ik weet ze nog wel, die eerste aansluitin
gen', aldus de heer Van den Beukel. 'Het wa
ren het kledingmagazijn van de firma Tacke
aan de Korte Hofstraat, de manufacturenzaak
van de firma Kamphuis - voorloper van Stur-
ka - aan de Marspoortstraat en de winkel van
de dames Schwartz aan de Turfstraat. De Zut-
phensche Courant schreef toen dat de stad plot
seling en zonder enig ceremonieel elektrisch
licht had gekregen. Dat was ook zo, want ik
kreeg ineens bericht uit Zwolle dat het wel
kon.'
Niet lang na deze eerste stro omleveran tie
werden bij tal van stedelijke bedrijven de gas
motoren vervangen door elektromotoren. In
dit opzicht marcheerden in de voorste gele
deren mee de firma's Wöhrmann, Thieme en
Spruyt, zo weet de heer Van den Beukel zich
nog goed te herinneren.
Het Gemeentelijk Electriciteits Bedrijf bleef
tot 1929 onder beheer van de IJsselcentrale.
Daarna ging het over naar de Provinciale
Geldersche Electriciteits Maatschappij. De
heer Van den Beukel bleef Zutphen trouw als
hoofdopzichter - hoofd van het gemeentelijk
elektriciteitsbedrijf. In 1939 werd hij zelfs
benoemd tot directeur bij het bedrijf, dat bij
zijn pensionering onderdeel werd van de nv
gamog.
22 juli 1964 Bewoners van de Coehoornsin-
gel zagen dinsdagmiddag omstreeks vijf uur
dat een man, een vrouw en een klein meisje
neerstreken op het gazon voor het standbeeld
van sir Philip Sidney in het gelijknamige park
en dat de man een tent ging opzetten. Naast
de tent plaatste hij een kinderledikantje. Kam-
88 Zutphen - 2014/3