Zutphense onderduikverhalen Bart Mendelson Peter Kooij De afbeelding op het omslag is van Peter Kooij. Een bijzondere vondst is de informatie over en een foto van Fiet Noach. Zij was met ne gen leden van de familie Krukziener onder gedoken op Oudewand 94. Omdat een van de Krukzieners zijn onderduikervaringen op schrift had gesteld, was er al veel bekend, maar niet over Fiet Noach, de enige niet-Krukzie- ner. In het Regionaal Archief Zutphen werd haar personeelsdossier gevonden. Het bevat correspondentie over haar rechtsherstel naar aanleiding van haar ontslag in de oorlog als Joodse onderwijzeres. In 1929 begon ze als inval-leerkracht, waar door haar dossier verzuimbriefjes bevat van personen voor wie zij inviel. Verrassend was de vondst van een verzuimbriefje op recept papier geschreven door huisarts De Haas; ook zijn onderduikverhaal staat in Dat doe je gewoon. Uiteindelijk kreeg Fiet 'een gezicht' door een oproep in ouderenblad De Bornkrant: een klas- senfoto uit 1947 toont 'juf Noach'. 'Eigenlijk niets meegemaakt' Dat doe je gewoon is op 6 april 2014 in de Zut phense synagoge gepresenteerd. Meer dan honderdvijftig mensen waren aanwezig; enke len waren speciaal overgekomen uit Israël. De auteurs, Bart Mendelson en ondergetekende gaven een toelichting op hun motivatie. Voor Mendelson is een drijfveer zijn waardering voor onderduikverleners. Mendelsons vader overleefde de oorlog dankzij onderduik. Toch vond hij dat hij 'eigenlijk niets had meegemaakt', ondanks zijn onderduik en de moord op veel familieleden. Aandacht voor onderduikverleners en onderduikers is be langrijk, naast de nadruk die bij herdenken, begrijpelijkerwijs, ligt op de vermoorde men sen en kampslachtoffers. Peter Kooij legt de relatie met discriminatie in al haar vormen, zoals op grond van ras, religie, geslacht en seksuele geaardheid; in de hoop dat iedereen zich bewust blijft van zijn aannames en daar mee oordelen en vooroordelen. Een voorbeeld van 'andere' discriminatie speelde in een Zutphense onderduiksitua tie: een onderduiker die gediscrimineerd werd door mede-onderduikers op grond van seksuele geaardheid. Dit is niet in het boek opgenomen, bij welke keuze in dit licht ook vraagtekens te plaatsen zijn. Deze keuze la veert tussen respect voor en medewerking van degene die over deze onderduiksituatie vertelde. 'Te soft' Direct na de boekpresentatie blijken oorde len en vooroordelen actueel. Eén aanwezige stelt onverbloemd dat twee onderduikers niet in het boekje thuis horen, omdat hun kinderen, die elders ondergedoken zaten, de oorlog niet overleefden, 'door de verkeerde keuzes van de ouders'. Het gesprek daarover eindigt met het verwijt dat de auteurs 'te soft met de oorlog omgaan.' Op internet reage ren mensen op een nieuwsbericht over de 80 ^utphen - 2014/3

Periodiekenviewer van Erfgoedcentrum Zutphen

Zutphen (vanaf 1982) | 2014 | | pagina 16